26.05.2017 - Don't Mess with Cats: Forgiveness - Sweet Revenge


No Revenge so Complete as Forgiveness

Καλησπέρα, καλά μου Σπίρτα!  Ελπίζω και αυτή την εβδομάδα να ήταν όλα καλά για σας.  Ξέρω ότι οι εξωτερικές συνθήκες δεν βοηθάνε πάντα να είμαστε καλά, αλλά αν είμαστε εσωτερικά καλά, με τον εαυτό μας, όλα τα άλλα περνάνε.

Ο καιρός φτιάχνει σιγά-σιγά και όλο και πιο πολύ βγαίνουμε από το καβούκι μας και αυτό συντελεί λιγάκι στη βελτίωση της διάθεσης.  Για πρώτη φορά απολαμβάνουμε άνοιξη φέτος.  Μέχρι τώρα πηγαίναμε από Χειμώνα Καλοκαίρι κατ’ ευθείαν, χωρίς ενδιάμεσο σταθμό.  Δεν ξέρω τι λένε τα ημερομήνια για φέτος, τι καλοκαίρι θα έχουμε, ελπίζω όμως να μας λυπηθεί ο καιρός και να είναι δροσερό.

Δεν ξέρω αν το προσέξατε, αλλά μετά από μια βαθυστόχαστη εβδομάδα, καταλήξαμε να μιλάμε για τον καιρό!  Ούτε Λονδρέζοι να είμαστε!  Μη μου στενοχωριέστε όμως!   Δεν θα σας αφήσω έτσι!  Για ποια με περάσατε;  Για Κεραμιδόγατο θα μου πείτε και θα συμφωνήσω μαζί σας, πλην όμως εδώ πρόκειται για ένα λαλίστατο Κεραμιδόγατο, που αν δεν πει και δεν μοιραστεί, όλα όσα σκέφτηκε, θα σκάσει και η αλήθεια είναι ότι κάνει τρομερό θόρυβο όταν σκάει.  Δεν το διακινδυνεύουμε.

Είπαμε την προηγούμενη εβδομάδα ένα σωρό πράγματα.  Μιλήσαμε για αγάπη προς τον εαυτό, για το παιδί μέσα μας, για τους ανθρώπους με αυτοπεποίθηση και πως αποκτιέται αυτή, είπαμε πολλά τέλος πάντων.  Ένα θέμα όμως που το ξεπετάξαμε και δεν το αναλύσαμε αρκετά, ήταν η ανάγκη της συγνώμης.  Είμαι σίγουρη ότι πολλοί θα κούνησαν τα κεφάλια τους, όταν είπα ότι είναι σημαντικό να ξέρουμε να συγχωρούμε.  Δεν ξέρεις τι λες, θα μονολόγησαν κάποιοι και αυτός είναι ο λόγος που θέλω σήμερα να επανέλθουμε στο θέμα αυτό.

Όλοι έχουμε αδικηθεί, όλοι έχουμε πιει το πικρό ποτήρι της προδοσίας, άρα ξέρουμε για τι μιλάμε.  Κάποιοι έδωσαν άφεση αμαρτιών, κάποιοι άλλοι έμειναν κολλημένοι εκεί, αδυνατώντας και να το σκεφτούν ακόμα, ότι μπορεί να συγχωρήσουν, για το κακό που τους έκαναν.   Σε κάποιο βαθμό το καταλαβαίνω.  Δεν είναι εύκολο κάποιες φορές να είσαι μεγαλόψυχος.  Μερικά πράγματα σε κάνουν να γίνεσαι πολύ κακός και να θέλεις να ανταποδώσεις.  Είναι εκείνο το αίσθημα του δικαίου που επαναστατεί κάποιες φορές μέσα μας και ζητάει να αποδοθεί δικαιοσύνη, αρνούμενο κατηγορηματικά τη συγνώμη.

Όμως είπαμε την άλλη φορά, ότι όταν μια πληγή μείνει ανοιχτή για πολύ καιρό, κακοφορμίζει και στο τέλος την πληρώνει αυτός που πληγώθηκε, αντί να πληρώσει αυτός που πλήγωσε, όπως θα ήταν και το σωστό.

Στο δια ταύτα, τέρμα συγχωρητικό το δικό σας Κεραμιδόγατο, αποφάσισε να το ψάξουμε λίγο παραπάνω.  Ίσως και από μια εσωτερική ανάγκη να διαπιστώσει, αν ο λόγος που το ίδιο είναι συγχωρητικό, είναι θέμα συνθηκών.  Αν δηλαδή ο βαθμός της προδοσίας, που έχει δεχτεί δεν είναι … ικανοποιητικός, τόσο ώστε να μην μπορεί να συγχωρήσει.

Είμαι σίγουρη ότι πολλοί θα σκέφτηκαν μέσα τους, κάτσε να την πάθεις γερά, δυνατά κι έλα μετά να μας πεις για συγχώρεση.

Χμ, πάμε να δούμε, τι θα δούμε!  Και για να σας προϊδεάσω, τι θα ακούσετε παρακάτω, ένα μόνο θα σας πω.  Ξέρετε τι είπε η Μαρία Αντουανέτα στον δήμιο που θα την εκτελούσε στην λαιμητόμο, όταν κατά λάθος του πάτησε το πόδι;   Σας ζητώ συγνώμη κύριε!

Λέγαμε λοιπόν την άλλη φορά, ότι ανεξάρτητα από τον βαθμό του εκάστοτε παραπτώματος, πρέπει κάποιες φορές στην ζωή να είμαστε ανώτεροι των περιστάσεων και να συγχωρούμε.   Κατ’ αρχήν, αυτό από μόνο του κλείνει μέσα τον σπόρο της αμφιβολίας.  Τι θα πει ανώτεροι των περιστάσεων;  Για να λες ότι θα φανείς ανώτερος των περιστάσεων και θα συγχωρήσεις, αυτό σημαίνει ότι περιστάσεις κανονικά απαιτούν να μην συγχωρήσεις.  Σαν να αυτοαναιρείται δηλαδή ένα πράγμα.  Μας λέει ότι πρέπει να συγχωρούμε … παρ’ όλο που δεν πρέπει.  Κωμικό, αλλά οκ.  Το παρακάμπτουμε.

Είπαμε λοιπόν, ότι είναι πολύ σημαντικό να μπορείς να βάζεις τον εαυτό σου στην θέση του άλλου, γιατί δεν είναι λίγες οι φορές, που βάζοντας τον εαυτό μας στην θέση του άλλου, βλέπουμε ότι και εμείς θα αντιδρούσαμε πιθανώς με ίδιο ή με παραπλήσιο τρόπο.

Πολλοί θα πουν «Εγώ δεν θα το έκανα ποτέ αυτό σε κάποιον!»  ενδιαφέρον ακούγεται αυτό, αλλά ξέρετε, πρέπει, ανάμεσα σ’ όλα που έχουμε να μάθουμε, να μάθουμε κι αυτό, να μην λέμε μεγάλες κουβέντες και να σκεφτόμαστε λίιιιιγο περισσότερο πριν μιλήσουμε και πριν πάρουμε να ρίξουμε την πέτρα του αναθέματος σε κάποιον, για κάτι που έκανε.  Όχι πολύ!  Λίγο περισσότερο.

Είναι εύκολα τα λόγια και τα  «Εγώ δεν θα το έκανα ποτέ αυτό σε κάποιον!»  κυρίως επειδή τα λόγια δεν κοστίζουν τίποτα να τα λες.  Η ουσία ήταν και παραμένει στο τι κάνεις, όχι στο τι λες.  Θυμάμαι ως παιδί, που ρωτούσα τον καθηγητή στο μάθημα της ηθικής, ο οποίος παρεμπιπτόντως ήταν και θεολόγος, για ποιο λόγο υπάρχει καν αυτό το μάθημα.  Το ίδιο τον ρωτούσα και για τα θρησκευτικά.  Για ποιο λόγο να διδασκόμαστε τα λόγια του Χριστού ας πούμε;

Βασικά … τώρα που το σκέφτομαι, το ίδιο ρωτούσα όλους τους καθηγητές.  Είχα βρει το αδύνατο σημείο τους νομίζω, γιατί κανείς δεν μου είχε δώσει μια ικανοποιητική απάντηση.  το ίδιο ρωτούσα και τον μαθηματικό, γιατί η τριγωνομετρία, το ίδιο και τον καθηγητή των Λατινικών, το ίδιο και την καθηγήτρια της χημείας, της γεωγραφία κ.ο.κ.  Τι τους ήθελα όλους αυτούς τους τύπους που αποστήθισα;  Σε τι μου φάνηκαν χρήσιμα τα τετραγωνικά χιλιόμετρα, ο πληθυσμός, ο οριζόντιος και κάθετος διαμελισμός της κάθε χώρας στο χάρτη;

Αλλά μην σας ζαλίζω με άσχετα.  Αυτό που θέλω να πω και να καταλήξω είναι, ότι εκείνη την εποχή μου φαινόταν χαζό και εντελώς περιττό το να μας διδάσκουν πράγματα, που για όλους πίστευα ήταν αυτονόητα.  Εννοείται πως πρέπει να είμαστε καλοί και να μην αδικούμε τους άλλους, να αγαπάμε τον πλησίον, να μην κάνουμε κακό, να μην αδικούμε, να συγχωρούμε κλπ κλπ   Όλοι συμφωνούσαμε σ’ αυτό, όποιον και να ρωτούσες.  Τι το καινούριο υπήρχε σε όλα αυτά;   Γιατί τόσες χαμένες κατά την γνώμη μου διδακτικές ώρες;  Γιατί δεν πηγαίναμε μια εκδρομή στου Φιλοπάππου, να αμολήσουμε χαρταετό, πιο καλά;

Όμως τελικά αποδείχτηκε ότι δεν είναι έτσι τα πράγματα.  Όπως ξαναείπα, αγάπα τον πλησίον σου ως εαυτόν, είχε πει ο Χριστός κι εμείς, δύο χιλιάδες  + χρόνια μετά, δεν έχουμε καταφέρει ακόμα να αγαπήσουμε ούτε τα έντερα μας, πόσο μάλλον τον πλησίον.
Συνεχίζουμε!

Τι θα μπορούσε να είναι λοιπόν αυτό που μας εμποδίζει να συγχωρήσουμε;   Τι είναι αυτό που το κάνει τόσο δύσκολο να εφαρμόσουμε όλα αυτά που πιστεύουμε και μας δίδαξαν, για την αγάπη προς τον πλησίον και την συγνώμη;

Ο λόγος είναι, ότι μέσα σ’ όλα αυτά που μας δίδαξαν, ξέχασαν να μας πουν κάτι.  Τους διέφυγε να μας πουν, ότι όλο το θέμα και όλη η ουσία, δεν είναι είσαι καλός μόνο με τους καλούς, αλλά να είσαι καλός και με τους σκάρτους.  Αυτό σημαίνει αποδέχομαι τον εαυτό μου και τους άλλους, αυτό σημαίνει αγαπώ τον εαυτό μου και τους άλλους.  Μια μικρή λεπτομέρεια, που όμως κάνει όλη τη διαφορά.

Είναι το ίδιο με αυτό που θα με ακούσετε να λέω καμιά φορά, ότι δεν έχει αξία να είσαι τίμιος, όταν τα λεφτά σου τρέχουν από τα μπατζάκια, όση αξία έχει να είσαι τίμιος, όταν είσαι άνθρωπος της ανάγκης, όταν δεν έχεις και όταν στερείσαι.  Τότε θέλω να σε δω πόσο τίμιος είσαι.
Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, όταν απλώς αγαπάς και είσαι συγχωρητικός με τους καλούς, δεν έκανες και κανένα επίτευγμα.  Όλο το ζουμί και η πρόκληση βρίσκεται στο να μπορείς να αγαπάς και να συγχωρείς, όταν ο άλλος είναι γαϊδούρι, όταν δεν το αξίζει.  Αυτό είναι όλη η ιστορία.
Έφερα ένα παράδειγμα την άλλη φορά και αναφέρθηκα στην ανώτερη μορφή αγάπης που υπάρχει, που δεν θέτει όρους και δεν περιμένει καμία ανταπόδοση, στην αγάπη της μάνας προς το παιδί.  Καμία μάνα δεν θα απορρίψει το παιδί της επειδή είναι κακό.  Γιατί;   Νομίζω ότι η απάντηση σ’ αυτό το γιατί, θα μας δείξει, τι είναι αυτό που μας λείπει, για να αγαπήσουμε ειλικρινά τον πλησίον και να μάθουμε να συγχωρούμε.

Ο λόγος είναι, ότι μια μάνα πιστεύει βαθιά ότι το παιδί της, ότι κι αν έκανε, στο βάθος του είναι καλό.  Θα ρίξει την ευθύνη στις συγκυρίες, στο κακό ριζικό του, στις συνθήκες, στις περιστάσεις, στους άλλους εν ανάγκη, στην ίδια, με τον τρόπο που το μεγάλωσε, αλλά ποτέ στο ίδιο.
Είναι πολύ σημαντικό αυτό, ο τρόπος δηλαδή με τον οποίο βλέπουμε τους άλλους.  Θα θυμίσω, ότι ακόμη και τα Γερμανικά στρατοδικεία, γνωστά για την αυστηρότητα τους, όπως και όλα τα στρατοδικεία δηλαδή, περίμεναν 48 ώρες πριν δικάσουν και καταδικάσουν κάποιον.  Αλλά ας το αφήσουμε αυτό.

Η ουσία είναι ότι αν μπορέσουμε να αγαπήσουμε τους άλλους, όχι ως εαυτόν, αλλά αρκετά, τότε θα δείτε ότι θα βλέπουμε με άλλο μάτι τα παραπτώματα τους και θα είμαστε πιο έτοιμοι να συγχωρήσουμε και μπορεί ακόμα και να ψάξουμε να τους βρούμε και δικαιολογίες γι αυτά!
Με τον ίδιο μηχανισμό, που μια μάνα συγχωρεί,  και με την ίδια επιείκεια και συγχωρητική διάθεση πιστεύω πρέπει να εξετάζουμε την κάθε περίπτωση και να μπορούμε να συγχωρούμε ακόμη και αν ο άλλος δεν το αξίζει, ακόμα και αν δεν μετανιώνει, ακόμα κι αν δεν το ζήτησε.

Εδώ τώρα μπαίνει ένα άλλο δίλημμα.  Είναι εύκολο πιθανώς να δεις με επιείκεια το παράπτωμα κάποιου, αλλά τι γίνεται όταν η πράξη του αυτή ήταν εναντίον μας;  Πόσο εύκολο είναι να συγχωρήσουμε, όταν το θύμα είμαστε εμείς οι ίδιοι ή ένα μέλος της οικογένειας μας;

Καθόλου εύκολο, ας είμαστε ρεαλιστές και ας μην λέμε μεγάλα λόγια.  Μπορεί να είμαστε επιεικείς, όταν κάποιος αδικεί κάποιον άλλον, έξω από μας και από τα μέλη της οικογένειας μας, αλλά όταν η αδικία στραφεί σ’ εμάς ή σε κάποιο πολύ κοντινό και αγαπημένο μας πρόσωπο, το πράγμα αλλάζει.  Ο θυμός, η οργή, η αγανάκτηση, ο πόνος, όλα αυτά μαζί, δεν μας αφήνουν να δούμε καθαρά, μέσα στην ψυχή του παραπτωματία και δεν μας αφήνουν να ψάξουμε να βρούμε τα βαθύτερα αίτια, τι δηλαδή πυροδότησε όλα αυτά.

Βασικά, δεν μας ενδιαφέρει να δούμε καθαρά.  Δεν θέλουμε να δούμε καθαρά!  Θέλουμε να τιμωρηθεί, τέλος!  Θέλουμε να αποδοθεί δικαιοσύνη.  Θέλουμε να ικανοποιηθεί το αίσθημα δικαίου μέσα μας και να υποφέρει, όσο υποφέραμε εμείς και λίγο παραπάνω, αν γίνεται.  Αυτή είναι η αυθόρμητη αντίδραση.

Και τότε μόνο για συγνώμη δεν μπορούμε να μιλάμε.  Βλέπουμε τότε πράξεις αντεκδίκησης, οφθαλμόν αντί οφθαλμού και το χριστιανικό στρέψε και την άλλη σιαγόνα, πάει περίπατο και μαζί μ’ αυτό και όλα τα ωραία που μας δίδαξαν.

Αλλά για μισό λεπτό.  Ξεκινήσαμε να μιλάμε για συγχώρεση κι ακόμα δεν έχουμε ξεκαθαρίσει τι είναι η συγχώρεση.  Τι έχει ο καθένας στο μυαλό του όταν ακούει τη λέξη αυτή;  Μήπως έχουμε παρεξηγήσει και άλλο νομίζουμε και άλλο είναι;  Μήπως γι αυτό η εφαρμογή της στην πράξη είναι τόσο δύσκολη τελικά;

Οι πιο πολλοί, όταν μιλάμε για συγχώρεση, έχουμε στο μυαλό την άφεση αμαρτιών.  Άλλοι όμως την βλέπουν σαν άρνηση  του εαυτού και σαν παραίτηση από τις προσωπικές μας επιθυμίες, που και αυτό σε μεγάλο βαθμό ισχύει.  Όταν κάποιος πληγώνεται από τη συμπεριφορά κάποιου προσώπου, θεωρεί ότι για να τον συγχωρέσει, πρέπει να ξεχάσει ολωσδιόλου αυτό που έγινε.  Είναι, όμως αυτό σωστό;

Διάβαζα κάπου το πολύ σωστό, ότι ο ορισμός της συγχώρεσης προκύπτει από την ίδια την ετυμολογία της λέξης.   Συν + χωρώ σημαίνει δίνω χώρο.   Ναι, που δίνω χώρο;  Δίνω χώρο στην σκέψη μου ή βρίσκω χώρο μέσα μου, άρα και σαν άτομο διευρύνομαι, έτσι ώστε να χωρέσουν εκεί και άλλες σκέψεις, πέρα κι έξω από τη δική μου.  Αυτό σημαίνει ότι για το ίδιο γεγονός, επιτρέπω στον εαυτό μου να σκεφτεί και να δώσει κι άλλες ερμηνείες.

Προσέξετε!  Δεν λέμε ότι θα υιοθετήσω την αντίθετη άποψη υποχρεωτικά.  Λέμε απλά ότι θα επιχειρήσω να την κατανοήσω, θα την εξηγήσω, θα την αιτιολογήσω, ότι δηλαδή έγινε γι αυτό και γι αυτό το λόγο.  Ή τουλάχιστον θα προσπαθήσω να το κάνω αυτό.  Δεν γίνεται πάντα, αλλά υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις που γίνεται.

Εξηγώ:  Το να είμαστε ανοιχτοί και να κατανοούμε το πώς σκέφτηκε, ένιωσε, λειτούργησε ο άλλος, είναι σημαντικό για μας, έτσι κι αλλιώς, ανεξάρτητα αν στο τέλος αποφασίσουμε να του δώσουμε άφεση αμαρτιών ή αν θα το κρατήσουμε μανιάτικο.   Δεν σημαίνει κάτι αυτό.  Μπορεί στο τέλος, μέσα από την διεργασία αυτή, να απορρίψουμε την δική του θέση ή ακόμα να καταλήξουμε να διακόψουμε κάθε σχέση μαζί του.

Το πάγιο ερώτημα που θέτει κανείς στο θέμα της συγχώρεσης είναι, για ποιό λόγο να μπω στη διαδικασία αυτή;  Τι έχω να κερδίσω από αυτό;

Είπαμε την άλλη φορά, πως όταν συγχωρούμε, δεν το κάνουμε τόσο για τον άλλον.  Για μας το κάνουμε περισσότερο.  Γιατί οι πληγές οι κάθε είδους, τόχουν αυτό το ιδίωμα, να κακοφορμίζουν, αν μείνουν ανοιχτές για καιρό και μας δηλητηριάζουν.  Ο άλλος, εκτός που μπορεί να μην μας το ζήτησε να τον συγχωρήσουμε,  μπορεί επί πλέον να μην το κατάλαβε καν ότι μας αδίκησε ή να μην έχει πεισθεί καν, ότι ήταν άδικος, ακόμη κι όταν του το είπαμε.  Για μας το κάνουμε!

Αν την δούμε από την ψυχολογική της διάσταση την συγχώρεση, θα δούμε ότι η κατανόηση του άλλου, αυτό που λέγαμε πριν δηλαδή, έχει τεράστια οφέλη για μας τους ίδιους κατ’ αρχήν.  Το να σκεφτόμαστε συνέχεια αυτό που συνέβη, το να ασχολούμαστε μ’ αυτό για χρόνια, το να αφήνουμε τα αρνητικά συναισθήματα και τις αρνητικές σκέψεις μέσα μας να διαιωνίζονται και το να θυματοποιούμαστε ουσιαστικά, υιοθετώντας τον ρόλο του αδικημένου θύματος, το poor-me, είναι πράγματα που μακροπρόθεσμα θα γυρίσουν εναντίον μας.

Δεν ξέρω πως αλλιώς να το τονίσω, για να γίνει κατανοητό, ότι η διατήρηση ενός δυσάρεστου συμβάντος, η μνησικακία που λέμε, διαταράσσει την ψυχική υγεία και γαλήνη μέσα μας, προκαλεί άγχος και συμπτώματα κατάθλιψης, αφήστε δε τον φόβο, που φωλιάζει μέσα μας, μήπως ξανασυμβεί αυτό το ίδιο στο μέλλον.   Το να μην δίνουμε δρόμο στην εξιλέωση, δεν βοηθάει κανέναν ούτε κι εμάς.

Αντίθετα η διαδικασία της συγχώρεσης, θα το έχετε δει κι εσείς, όσες φορές το κάνατε, μας αποφορτίζει από τον ψυχικό πόνο που βιώνουμε και απομακρύνει την συναισθηματική απειλή.  Προσφέρει δηλαδή η συγχώρεση, ένα είδος απελευθέρωσης από τα δυσάρεστα, αρνητικά συναισθήματα και φέρνει την ψυχική ηρεμία και αυτό που οι αρχαίοι μας πρόγονοι έλεγαν ψυχολογική κάθαρση και μια ηθική ικανοποίηση.  Αποδεσμευόμαστε από το περιστατικό, αποδεσμευόμαστε από το παρελθόν και βιώνουμε την λύτρωση και την γαλήνη.

Η διαιώνιση των αρνητικών συναισθημάτων που σχετίζονται με το πρόσωπο που μας έβλαψε μόνο μειονεκτήματα μπορεί να αποφέρει για την ψυχολογική υγεία και μόνο η παραδοχή του ψυχικού πόνου μπορεί να βοηθήσει στην προσπάθεια υπέρβασης του δυσάρεστου γεγονότος.   Το πρώτο λοιπόν και πολύ ουσιαστικό βήμα, για να προχωρήσουμε στη συγνώμη, είναι η αναγνώριση των συναισθημάτων που βιώνουμε οι ίδιοι.   Μπορεί αυτά να είναι αισθήματα θλίψης, εγκατάλειψης, αδικίας, εκδικητικότητας ή θυμός.   Η αναγνώριση λοιπόν, η αποδοχή και η διαχείριση στη συνέχεια αυτών των συναισθημάτων, συμβάλλει, όσο δεν φανταζόμαστε, στο να ξεπεραστούν.

Στην ουσία η συγχώρεση δεν έχει να κάνει τόσο πολύ με την ψυχική δύναμη του καθενός μας ούτε είναι αναγκαστικά ένδειξη ανωτερότητας ή αλτρουισμού, άσχετα του τι λέμε.  Από καθαρά ψυχολογική σκοπιά, η συγχώρεση είναι περισσότερο το αποτέλεσμα της λογικής  επεξεργασίας του τραυματικού γεγονότος.   Πρόκειται κατ’ αρχήν για τη συνειδητοποίηση και την συμφιλίωση με το γεγονός, ότι αυτό που έγινε δεν μπορεί να ξεγίνει και πάμε παρακάτω και καθώς πλέον δεν επιτρέπουμε στις αρνητικές σκέψεις και στα συναισθήματά να κυριεύουν τον ψυχισμό μας, είναι ουσιαστικά και μια προσπάθεια προστασίας του εαυτού μας.

Θεωρώντας την συγχώρεση ως μια συνειδητή υπέρβαση ενός δυσάρεστου γεγονότος και των αρνητικών συναισθημάτων που αυτό συνεπάγεται (το ξεπέρασα λέμε) και ως κατανόηση μιας άλλης οπτικής γωνίας που δεν συμβαδίζει με την δική μας, ο τρόπος για την εφαρμογή της δεν είναι ακατόρθωτος ούτε απαιτεί προσωπική ταπείνωση ή έλλειψη αξιοπρέπειας.

Είπαμε πριν ότι πολλοί βλέπουν την συγχώρεση σαν άρνηση  του εαυτού και σαν παραίτηση από τις προσωπικές μας επιθυμίες  και δεν αποκλείεται σε κάποιες περιπτώσεις να ισχύει αυτό.  Αλλά τα πάντα είναι συνάρτηση του πως το βλέπουμε οι ίδιοι.  Αν βλέπουμε την συγχώρεση σαν προσωπική ήττα και παραίτηση, τότε είναι.

Αν αντιθέτως, είναι μια ενσυνείδητη, στοχευμένη διαδικασία στην οποία υποβάλουμε τον εαυτό μας, για πολύ συγκεκριμένους λόγους, επειδή αποφασίσαμε να βγούμε από τον φαύλο κύκλο των αρνητικών συναισθημάτων, τότε αυτό απαιτεί πολλή αυτογνωσία, αρκετή αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση.  Καμία σχέση δηλαδή με ηττοπάθειες κλπ.

Τελικά φαίνεται ότι η συγχώρεση είναι μία στάση ζωής η οποία αν το καλοσκεφτούμε, όχι μόνο δεν μας μειώνει σαν άτομα και σαν προσωπικότητες, αλλά μας εξυψώνει κιόλας, πρώτα απέναντι στον εαυτό μας και ύστερα απέναντι στους άλλους .    Πέφτουμε εύκολα στην παγίδα του "νιώθω άσχημα γι' αυτό που έγινε και αν συγχωρήσω θα είναι υποκριτικό" ή  "συγχωρώ σημαίνει ξεχνώ" ή  ότι τελικά συγχωρητικός σημαίνει μαλθακός, κορόιδο, περίγελως, όμως δεν πρέπει.

Όλα αυτά σημαίνουν ότι αναγκαία προϋπόθεση είναι η αποδοχή του ίδιου μας του εαυτού με τα λάθη και τις αδυναμίες του πρώτα, διότι μόνο τότε θα είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε τους άλλους και τις αδυναμίες τους.   Η ικανότητα δηλαδή να συγχωρούμε τους άλλους εξαρτάται μεταξύ άλλων πάρα πολύ, από το πόσο ειλικρινείς είμαστε με τον εαυτό μας.   Αυτό που έχει σημασία δεν είναι το να είμαστε σταθεροί και ακλόνητοι στις πεποιθήσεις μας, αλλά το κουράγιο να αλλάξουμε αυτές τις πεποιθήσεις.

Άρα λέμε ότι η έννοια της συγχώρεσης δεν προϋποθέτει την έλλειψη αξιοπρέπειας από μέρους αυτού που συγχωρεί, προϋποθέτει όμως ότι δεν θα είμαστε τόσο απόλυτοι, ότι θα δώσουμε χώρο και σε άλλες σκέψεις και λογικές, ότι δεν θα περιοριστούμε αποκλειστικά στις προσωπικές μας απόψεις και ότι τελικά θα δούμε με επιείκεια τα παραπτώματα των άλλων.

Ο άνθρωπος που δεν συγχωρεί χάνει αυτό το κυρίαρχο χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης του, την επιείκεια και χωρίς αυτό το χαρακτηριστικό, δεν κρίνει σωστά τις καταστάσεις.  Και ας το σκεφτούμε λίγο, ποιο το νόημα να υπάρχει καν η λέξη επιείκεια στα λεξικά, αν δεν την μεταχειριζόμαστε, αν δεν την χρειαζόμαστε και αν εν τέλει είναι κάτι περιττό;

Η συγχώρεση τελικά είναι τρόπος και στάση  ζωής, για τους πραγματικά  δυνατούς που δεν σπαταλούν τον εαυτό τους θρηνώντας καταστάσεις και αδικίες του παρελθόντος και δεν αναλώνονται για κανέναν και για τίποτα στον κόσμο ούτε και γι αυτούς που τους αδίκησαν.  Αυτό θα πει φροντίζω και προστατεύω τον εαυτό μου με την συγχώρεση και αυτό θα πει συγχωρώντας βάζω στέρεες τις βάσεις για ένα καλύτερο μέλλον.

Λέγαμε πριν για το πόσο μας εξυψώνει η συγχώρεση στα μάτια τα δικά μας, αλλά και των άλλων  κι ότι τελικά είναι μια συνειδητή επιλογή για ολοκληρωμένες προσωπικότητες.  Όμως υπάρχει ένα επίσης πολύ ισχυρό συναίσθημα, που μπορεί να ακυρώσει την επιθυμία μας να φερθούμε σαν ανώτεροι άνθρωποι.

Μιλάω για την υπερηφάνεια και το αίσθημα τιμής, ένα συναίσθημα που μπορεί να είναι από καλό έως πολύ καλό ή πολύ κακό, ανάλογα αν το ελέγχουμε ή αν το αφήνουμε να μας ελέγχει.  Ο χριστιανισμός πρώτος θεωρεί την υπερβολική υπερηφάνεια θανάσιμο αμάρτημα, όταν συσχετίζεται με την υπεροψία και την έλλειψη ταπεινότητας.  Η υπερδοσολογία σε υπερηφάνεια γίνεται υπεροψία και τελικά απομακρύνει τον άνθρωπο από την ταπεινότητα και τη σύνδεση με τους συνανθρώπους του.   Δεν χρειάζεται να είναι κανείς χριστιανός για να το καταλάβει αυτό.

Όπως έλεγαν και οι αρχαίοι ημών πρόγονοι, «Το πρώτο πράγμα, που δίνουν οι θεοί σε κάποιον τον οποίο θέλουν να εξολοθρεύσουν, είναι η υπερηφάνεια», εννοώντας την υπεροψία και όχι βέβαια το αίσθημα τιμής, που είναι η υγιής δόση περηφάνιας.  Μωραίνει Κύριος ον βούλεται απολέσαι, λέμε και όταν η υπεροψία αναλάβει το τιμόνι, τότε το μυαλό μας, η ικανότητα μας να μαθαίνουμε, να προσαρμοζόμαστε, να είμαστε ευέλικτοι, να χτίζουμε σχέσεις, όλα αυτά τα θετικά στοιχεία στομώνουν και χάνουν την λειτουργικότητα τους και την αξία τους και η πτώση είναι πια θέμα χρόνου.

Θα ακούσουμε λοιπόν πολλούς να λένε «Δεν μου επιτρέπει η υπερηφάνεια μου να συγχωρήσω», ενώ στην πραγματικότητα συμβαίνει το εντελώς αντίθετο.  Είναι ακριβώς το αίσθημα της υγιούς υπερηφάνειας, η πίστη στον εαυτό μας και στην προσωπική αξία μας, που θα μας δώσει το έναυσμα, αλλά και το κίνητρο, να σταθούμε όχι ανώτεροι, αλλά στο ύψος των περιστάσεων και να δώσουμε απλόχερα την συγχώρεση, είτε την δεχτούν είτε όχι, μικρή σημασία έχει.

Ακριβώς τότε, όταν είμαστε περήφανοι για τον εαυτό μας και το ποιοι είμαστε, τότε είναι που δεν θα δεχτούμε εύκολα να παίξουμε τον ρόλο του κακομοίρη, του αδικημένου, του θύματος της ζωής, των καταστάσεων και των άλλων ανθρώπων.

Μην μπερδευόμαστε λοιπόν.  Η υπερηφάνεια δεν εμποδίζει την συγχώρεση, την ενθαρρύνει, για να μην πω την απαιτεί.  Όπως λέει ο αρχαίος σοφός του ίντερνετ, αυτό που νομίζεις εσύ ότι είμαι, δεν καθορίζει το ποιος είμαι πραγματικά.  Αν λοιπόν κάποιοι μας υποτίμησαν και μας αδίκησαν, δεν υπάρχει λόγος να επιβεβαιώσουμε με την ηττοπάθεια αυτό που πιστεύουν για μας.  Τους διαψεύδουμε και κάνουμε την έκπληξη και είναι το αίσθημα τιμής μέσα μας, που αρνείται να πέσει στο επίπεδο τους και θα βοηθήσει να το κάνουμε αυτό.

Όχι λοιπόν!  Είμαι περήφανος σημαίνει, ότι δεν με προσδιορίζεις εσύ, αλλά αυτοπροσδιορίζομαι.  Μπορεί να μην σου ξαναμιλήσω ποτέ.  Μπορεί να σε βγάλω από την ζωή μου, γιατί φέρθηκες σκάρτα.  Επιλέγω όμως ταυτόχρονα να σε βγάλω και από το μυαλό μου, να σου δώσω άφεση αμαρτιών και να προχωρήσω τη ζωή μου, όπως μου αξίζει.  Όσο στο κρατάω, σου δίνω αξία και δεν θέλω.  Καταλάβατε;

Είπαμε ότι το πρώτο βήμα για την συγχώρεση είναι η αναγνώριση και η κατανόηση των αρνητικών συναισθημάτων μας.  Ως εδώ καλά.  Νοιώθουμε θιγμένοι, προσβεβλημένοι, πληγωμένοι.  Καμιά αντίρρηση, είναι λογικό.  Το ερώτημα που τίθεται τώρα εδώ είναι, γιατί, για ποιο λόγο νοιώθουμε θιγμένοι, προσβεβλημένοι, πληγωμένοι;  Τι ήταν αυτό που προκάλεσε όλα αυτά τα αρνητικά συναισθήματα;  Ήταν μια αδικία;  Ήταν μια προδοσία;  Ή μήπως τα δικά μας θέλω δεν συνέπεσαν με τα θέλω κάποιου άλλου;

Όπως θα καταλάβατε, αναφέρομαι στις ανθρώπινες σχέσεις.  Με παράτησε, ακούμε, βρήκε άλλη, σπατάλησα τα καλύτερα μου χρόνια, δεν με εκτίμησε, δεν με αγάπησε, με πρόδωσε, με πέταξε σαν την τρίχα απ’ το ζυμάρι.  Ναι, και;  What’s your point?  Τι θέλεις να μας πεις;

Αυτή είναι μια περίπτωση, που πρέπει να καταλάβουμε, ότι επειδή ένας άλλος άνθρωπος δεν τρέφει για μας τα ίδια αισθήματα που τρέφουμε εμείς για κείνον, αυτό δεν αποτελεί λόγο να νιώθουμε ριγμένοι, αδικημένοι, θιγμένοι, πληγωμένοι και να τα βάζουμε μαζί του.  Βασικά οκ, απογοητευμένοι μπορούμε να νιώθουμε, γιατί δεν εκπληρώθηκαν τα όνειρα μας και οι επιθυμίες μας και οι προσδοκίες μας, αλλά δεν μπορούμε να τα βάζουμε με τον άλλον άνθρωπο, ο οποίος όπως κι εμείς είναι ελεύθερος να αγαπάει ή να μην αγαπάει, να αφοσιώνεται ή να μην αφοσιώνεται, να φεύγει ή να μένει

Δεν θα τον συγχωρήσω ποτέ, ακούμε.  Μα για ποιο πράγμα;;;   Υπέγραψε κανένα συμβόλαιο και αθέτησε και καταπέσανε οι ρήτρες;    Πραγματικά, δεν θα το καταλάβω αυτό ποτέ νομίζω.  Είναι γελοία και μόνο η σκέψη, ότι τα αισθήματα των ανθρώπων υπόκεινται σε νόμους και δεσμεύσεις ή τέλος πάντων σε οποιονδήποτε έλεγχο, από εμάς ή από τους ίδιους.  Τα αισθήματα υπάρχουν ή δεν υπάρχουν.  Γεννιούνται ή σβήνουν και αυτό ανεξάρτητα από το τι θέλουμε εμείς.  Και αυτό είναι νόμος.

Δεν θέλω να πω μ αυτό, πως όταν μια σχέση διαλύεται, πρέπει να πετάμε από την χαρά μας.  Δεν λέω πως δεν πρέπει να απογοητευόμαστε, να πονάμε, να κλαίμε και να πενθούμε.  Και πολύ καλά θα κάνουμε.  Αυτό το οποίο λέω είναι, πως δεν νομιμοποιούμαστε να μιλάμε για συγχώρεση.   Δεν είναι αυτή η περίπτωση.  Ακόμα και σε μακροχρόνιες έγγαμες σχέσεις, το να κάνει πίσω ο ένας από τους δύο, εγώ θα το έβλεπα ως κάτι το φυσιολογικό.  Όταν τα αισθήματα υποχωρούν, το να παραμένεις σε μια σχέση, για λόγους άλλους, όταν τα αισθήματα που σε έφεραν στην σχέση αυτή δεν υπάρχουν πια, εγώ θα έλεγα ότι είναι πολύ πιο έντιμο το φεύγω, από το μένω και είναι υποκριτικό και πολύ υποτιμητικό για τον άλλον, να παραμένεις σ’ αυτή τη σχέση, από και καλά ηθική υποχρέωση.

Μα πάμε καλά;  Όχι!  στο καλό και να μαθαίνουμε νέα σου!   Τι θα πει θύμωσα, του το κρατάω μανιάτικο, γιατί δεν μ’ αγαπούσε;  Υπάρχει κάποιος νόμος του κράτους που απαγορεύει να μην μας αγαπούν;   Τι θα πει πρόδωσε την αγάπη μας;  Πείτε το χαζούλη το γατί, αλλά κάτι τέτοια δεν τα καταλαβαίνει με το χοντρό κεφαλάκι του.  Είναι άλλο πράγμα ο πόνος της εγκατάλειψης και άλλο πράγμα να πεις ότι σε πρόδωσαν επειδή δεν σ’ αγαπούν.

Όχι λοιπόν, τα με παράτησε, βρήκε άλλη, δεν με εκτίμησε, δεν με αγάπησε, με πρόδωσε, δεν ισχύουν και δεν επιδέχονται κανενός είδους συγχώρεση.  Η συγχώρεση, αν επιμείνουμε να μιλάμε για συγχώρεση,  είναι δεδομένη, από πριν ακόμα.  Είναι μέρος του συμβολαίου και αναπόσπαστο παράρτημα.  Σε αγαπώ και σε αποδέχομαι, όπως είσαι, σαν ένα σύνολο, με τα προτερήματα και τα ελαττώματα σου και σου εκχωρώ από αυτή την στιγμή το δικαίωμα, αν ποτέ νιώσεις ότι δεν μ’ αγαπάς πια, να ανοίξεις την πόρτα και να φύγεις, χωρίς να είσαι υποχρεωμένος να μου το δικαιολογήσεις αυτό.

Δεν θέλω να με παρεξηγήσετε, Σπίρτα μου και να πάρετε λάθος αυτά που είπα πριν για τις σχέσεις.  Οι σχέσεις συχνά μας επιφυλάσσουν δυσάρεστες εκπλήξεις, αλλά είναι άλλο πράγμα μια σχέση που τελειώνει, γιατί δεν υπάρχουν πια τα αισθήματα και άλλο πράγμα η προδοσία, το ψέμα και η εξαπάτηση.  Πρέπει να τα ξεχωρίσουμε αυτά.  Εδώ δεν υπάρχει αδικία.  Υπάρχει μόνο πόνος.  Αλλά αν μπει το ψέμα και η εξαπάτηση στη μέση, τα πράγματα αλλάζουν πάρα πολύ.

Η ερωτική απιστία αποτελεί μια από τις πιο συνηθισμένες προδοσίες και το να σε προδώσει κάποιος αγαπημένος είναι πολύ βαρύ, πολύ πιο βαρύ από το να σε προδώσει κάποιος ξένος.  Ερχόμενοι αντιμέτωποι με ένα τέτοιου είδους πλήγμα, οι περισσότεροι από μας, μετά το πρώτο σοκ, τον πόνο και την απελπισία, κατακλύζονται από συναισθήματα θυμού, μίσους και εκδίκησης, που τους είναι πολύ δύσκολο να αποχωριστούν για πολύ καιρό.

Στην περίπτωση όμως που κάποιος αποφασίσει να συνεχίσει τη σχέση με αυτόν που τον πλήγωσε, αυτό σημαίνει ότι παράλληλα έδωσε χώρο και σε άλλες σκέψεις, που μπορεί να μην δικαιολογούν ακριβώς αυτό που συνέβη, να μην δίνουν credit στον άλλον, αλλά οπωσδήποτε του έχουμε αναγνωρίσει το δικαίωμα να μην είναι τέλειος και να κάνει λάθη και αυτός, όπως κάνουμε όλοι.
Κρίνε την πράξη, όχι τον άνθρωπο, είπαμε αρχές-αρχές από αυτή την εκπομπή.  Το ότι κάποιος υπέπεσε σε ένα παράπτωμα, δεν σημαίνει πάντα Χ, delete, ξου!  Δεν ακυρώνουμε κάποιον, για ένα λάθος που έκανε και το να κρατάμε τον εαυτό μας σε μια κατάσταση χρόνιου θυμού όχι μόνο δηλητηριάζει την σχέση, αλλά πιο συχνά βασανίζει το θύμα περισσότερο από τον υπαίτιο που τα προκάλεσε.

Η λύτρωση και η ψυχική κάθαρση σε αυτές τις περιπτώσεις έρχεται μόνο μέσα από την συγχώρεση.   Θα το ξαναπώ, με την συγχώρεση δεν σημαίνει ότι μας λείπει η αξιοπρέπεια, δεν δείχνει έλλειψη αυτο σεβασμού και βέβαια στην καμία δεν σημαίνει, ότι αν το ίδιο πράγμα ξανασυμβεί στο μέλλον θα είμαι το ίδιο συγχωρητικός.

Δεν προσυπογράφουμε μελλοντικές προδοσίες, όταν δεχόμαστε να συγχωρέσουμε μια τέτοια προδοσία.  Σημαίνει απλά ότι αξιολογώντας την σχέση μας, καταλήξαμε ότι μας δίνει ακόμα πολλά για να την διακόψουμε και ότι το ισοζύγιο, συνυπολογίζοντας τα συν και τα πλην, είναι ακόμα θετικό.

Εντάξει, θα συμφωνήσω, πως δεν ξέρουν όλοι πώς να το κάνουν. «Δεν μπορώ να ξεχάσω», ακούω να λένε, «είναι αδύνατον».   Σύμφωνοι, για κάποιο διάστημα έτσι είναι.  Αλλά για κάποιο διάστημα μόνο.  Η πρώτη μας αντίδραση όταν μαθαίνουμε ότι κάποιος που αγαπάμε μας εξαπάτησε είναι το σοκ και η δυσπιστία, όσο όμως ο καιρός περνάει, τα αισθήματα αλλάζουν και γι αυτό λέμε ότι ο χρόνος είναι μεγάλος γιατρός.  Χρειάζεται να εμπιστευτούμε τον χρόνο και να τον κάνουμε φίλο μας και σύμμαχο στην περίπτωση αυτή.

Και θα δούμε τότε ότι η συγχώρεση είναι μια διαδικασία που μπορεί να μας ωριμάσει, να μας απελευθερώσει από άχρηστα, περιοριστικά πιστεύω, μεταμορφώνοντάς μας σε πιο δυνατές και ολοκληρωμένες προσωπικότητες από αυτό που είμαστε πριν.
Καμιά αμφιβολία ότι η συγχώρεση παίρνει χρόνο.
Και ναι, κάποιες μέρες είναι δυσκολότερες από άλλες.

Ξέρω τώρα, ότι πολλοί θα σκεφτούν «Μμμμ, εξυπνάδες!  Κάτσε να την πάθεις καλά και θα δούμε τι θα λες μετά!».  Και θα είναι σωστό αυτό, γιατί δεν είναι πάντα ο δρόμος της συγχώρεσης ένας περίπατος στρωμένος με μαργαρίτες.  Υπάρχουν πολλά βάτα στην διαδρομή αυτή.  Αλλά δεν θα με πείσετε.  Αντίθετα θα με κάνετε να σας πω μια ιστορία, που οι περισσότεροι από μας γνωρίζουμε, μέσα από το ίντερνετ.  Ξέρετε, τα media καμιά φορά μεταφέρουν και ελπιδοφόρα μηνύματα.  Όχι συχνά, αλλά το κάνουν.

Μια μάνα στο Ιράν είναι η ηρωίδα της ιστορίας
Αυτή η γυναίκα (Samereh Alinejad) από το Ιράν δεν είχε καμία πρόθεση να συγχωρέσει το δολοφόνο του γιου της.  Λογικό, ούτε εγώ θα το έκανα.  Ο γιός της μαχαιρώθηκε σε μια συμπλοκή στο δρόμο, όταν ήταν μόλις 18 χρονών και δολοφόνος του ήταν ένας νέος, με τον οποίο έπαιζαν μαζί ποδόσφαιρο παιδιά.

Ο νεαρός δολοφόνος καταδικάστηκε σε θάνατο δι απαγχονισμού.  Όμως καθώς η ημερομηνία της εκτέλεσης πλησίαζε, το νεκρό παιδί εμφανίστηκε στη μητέρα του σε μια σειρά από πολύ έντονα όνειρα.  «Δέκα μέρες πριν γίνει η εκτέλεση, είδα το γιο μου σε ένα όνειρο, ζητώντας μου να μην πάρω εκδίκηση, αλλά δεν μπορούσα να πείσω τον εαυτό μου να συγχωρήσει το δολοφόνο», είπε στην «Guardian» η μητέρα.  «Δυο βράδια πριν από την εκτέλεση, τον είδα πάλι στο όνειρό μου, όμως αυτή τη φορά αρνήθηκε να μου μιλήσει, μόνο με κοιτούσε».

Όταν λοιπόν ήρθε η μέρα της εκτέλεσης και λίγο πριν αναγκαστεί να αφήσει την τελευταία του πνοή, ο νεαρός δολοφόνος ικέτευσε για έλεος.  «Σε παρακαλώ, συγχώρεσε με», φώναξε, «έστω για τη μητέρα και τον πατέρα μου».  Τότε τα πράγματα πήραν μια αναπάντεχη τροπή.  Η μάνα του νεκρού παιδιού ανέβηκε σε ένα σκαμνί, και αντί να σπρώξει την καρέκλα του, τον χαστούκισε.

 «Ύστερα από αυτό, αισθάνθηκα ότι η οργή εξαφανίστηκε από την καρδιά μου.  Ένιωσα σαν το αίμα στις φλέβες μου να άρχισε να ρέει και πάλι.  Ξέσπασα σε δάκρυα και φώναξα τον άντρα μου να αφαιρέσει τη θηλιά», μας λέει η ίδια.

Η μητέρα του νεαρού δολοφόνου, τότε την αγκάλιασε και έσκυψε για να φιλήσει τα πόδια της.   Η μάνα του θύματος δεν την άφησε και ξαφνικά, από το πουθενά, μια απλή γυναίκα μετατράπηκε σε λίγα λεπτά, σε φιγούρα έμπνευσης και παράδειγμα για τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.  Όταν σκοτώνεις κάποιον, δεν σκοτώνεις μόνο αυτόν, μας λέει, αλλά ταυτόχρονα πεθαίνουν μαζί του και οι μανάδες και οι πατεράδες τους.

Σκέφτομαι ότι αν μια απλή γυναίκα, μια μάνα στο Ιράν, βρήκε την δύναμη να συγχωρήσει κάτι τόσο οδυνηρό και αποτρόπαιο, τίποτα τελικά δεν είναι ακατόρθωτο.
Διαφωνούμε ακόμα;

Κι ερχόμαστε στο τελευταίο κομμάτι που θα ήθελα να δούμε.  Είπαμε ότι συγχώρεση είναι να κάνεις χώρο για την άποψη του άλλου, να προσπαθείς να μπεις στα παπούτσια του και να εξετάσεις πως εκείνος σκέφτηκε, ένιωσε, υποκινήθηκε και τελικά ενήργησε.

Εδώ θα προσκομίσω ένα άλλο χριστιανικό, που λέει ο αναμάρτητος πρώτος τον λίθο βαλέτω.  Τελικά η συγχώρεση είναι καθαρά χριστιανική φιλοσοφία και πράξη, έρχομαι να παραδεχτώ.  Ο δικός μας θεός είναι ένας πατέρας που ξέρει να συγχωρεί, σε αντιδιαστολή με τον τιμωρητικό πατέρα του Εβραϊσμού.  Εκείνος ήταν κακός!  Άμα δεν του άρεσαν οι άνθρωποι, τους έριχνε έναν κατακλυσμό κι έφτιαχνε άλλους.   Έκαιγε τα Σόδομα και Γόμορρα.  Μετέτρεπε σε στήλη άλατος τις περίεργες γυναίκες.  Σκότωνε τα πρωτότοκα των Αιγυπτίων και τους πετούσε βατράχια στο κεφάλι, όταν θύμωνε.   Δεν το είχε σε τίποτα, για ένα μήλο, να σε πετάξει δια παντός έξω από τον Παράδεισο!

Άσε δε που δεν είμαι καθόλου σίγουρη για την προέλευση των μετεωριτών, που κατά καιρούς χτύπησαν την επιφάνεια της γης, αλλάζοντας (ρημάζοντας) ότι βρισκόταν στο δρόμο τους, καθώς και για κείνη την μακριά περίοδο των παγετώνων, όπου είπαμε το τζάκι, τζάκι!  Είπα τζάκι και θυμήθηκα τον Προμηθέα, που του έτρωγε ο γύπας τα σωθικά, γιατί έκλεψε τη φωτιά από τους θεούς και την έδωσε στους ανθρώπους.  Δηλαδή να μην δούμε μια άσπρη μέρα εμείς!  Αλλά αυτό με τον Προμηθέα είναι από άλλο έργο.  Μέρος του ίδιου sequel, αλλά χωριστό!

Όχι, χίλιες φορές καλύτερος ο δικός μας!  Ο αναμάρτητος πρώτος τον λίθο βαλέτω, είπε λοιπόν ο Χριστός και δεν θα μπορούσε να με βρει πιο σύμφωνη.  Ξεχνάμε αυτά τα υποκριτικά «Εγώ δεν θα το έκανα ποτέ αυτό!».  Ναι, δεν θα έκανες ΑΥΤΟ, αλλά θα έκανες ένα σωρό άλλα, τα οποία δεν είμαστε όλοι εμείς οι υπόλοιποι πολύ σίγουροι, ότι θα μας άρεσαν.

Παιδιά, ας είμαστε ρεαλιστές.  Είναι ωραία όλα αυτά τα βαθυστόχαστα, που πετάμε κατά καιρούς, θέλοντας να πείσουμε ότι τα πιστεύουμε, αλλά είναι άλλο πράγμα να πετάς μπαρούφες  και να οικειοποιείσαι πιασάρικα συνθήματα και άλλο πράγμα να μπορείς να τα κάνεις πράξη αυτά.  Έχω πήξει με την συνθηματολογία των τελευταίων ετών, το ευαγγέλιο τσέπης, όπως τα λέω, που δίνει και παίρνει με λίγη βοήθεια από τα social media.

Βαρύγδουπα συνθήματα, που όμως κάνουν πολύ κρότο καθώς σκάνε, διότι είναι κούφια και δεν εξαντικρίζονται με αυτά που κάνουμε στην καθημερινότητα μας.   Δεν είμαστε τόσο τέλειοι, όσο θέλουμε να περνιόμαστε.  Είμαστε ατελείς και δεν θα πείσουμε κανέναν για το αντίθετο, όσα συνθήματα κι αν καρφιτσώσουμε στο προφίλ μας.

Είμαστε γεμάτοι κακίες, μικρότητες, πολλή ψευτιά, πονηριά και προσωπικό συμφέρον του σκοτωμού.  Δεν είμαστε τόσο ιδεαλιστές όσο θέλουμε να πιστεύουμε και να παρουσιαζόμαστε στους άλλους και είναι σίγουρο, ότι και εμείς έχουμε πληγώσει, αδικήσει, προδώσει και εξαπατήσει ανθρώπους γύρω μας, οδηγούμενοι από το προσωπικό μας συμφέρον.  Το έχουμε κάνει και είναι πολύ πιθανό να το κάνουμε ξανά στο μέλλον.

Ας αφήσουμε λοιπόν την αυστηρότητα και την κριτική διάθεση κατά μέρος και μην προσπαθούμε να αυτοαναγορευτούμε σε δικαστές.    Δεν μας παίρνει να το παίζουμε δικαστές.  Δεν νομιμοποιούμαστε.  Ας κοιτάξουμε τους άλλους με την επιείκεια που κοιτάζει μια μάνα το παιδί της, ας προσπαθήσουμε να τους καταλάβουμε και αυτό θα είναι αρκετό.  Και μην μπερδευόμαστε.  Το σε καταλαβαίνω, δεν σημαίνει εγκρίνω.  Σημαίνει σκέτο αυτό.  Σε καταλαβαίνω.  Τίποτε άλλο.

Σπίρτα, δεν ξέρω αν το καταλάβατε, αλλά όχι, η εκπομπή δεν έφτασε στο τέλος της.  Έχουμε κι άλλα να πούμε, για να κλείσουμε αυτό το μεγαλειώδες θέμα της συγχώρεσης.  Αυτό που πρέπει σίγουρα να καταλάβατε, από αυτά που είπαμε λίγο πριν, είναι ότι το ότι νιώθουμε πως κάποιος μας αδίκησε, δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι είναι έτσι.

Το τι εμείς νομίζουμε και το πώς νιώθουμε, πολύ συχνά έχει λίγο να κάνει με την πραγματικότητα.  Οι λόγοι που κάποιες φορές νιώθουμε άσχημα, όλα αυτά τα αρνητικά συναισθήματα απόρριψης, που βιώνουμε κάποιες φορές, δεν σημαίνει ότι είναι δικαιολογημένα επειδή εμείς τα βιώνουμε.
Είπαμε και πριν για τις σχέσεις ανάμεσα σε ζευγάρια.  Το ότι το άλλο σου μισό, δεν σε βλέπει σαν το δικό του άλλο μισό, δεν σημαίνει αυτό, ότι μας αδίκησε.  Σημαίνει απλά ότι δεν είμαστε το άλλο του μισό.  Το ότι η αγάπη του και τα αισθήματα του εξαερώθηκαν, σημαίνει απλά, ότι η αγάπη του και τα αισθήματα του εξαερώθηκαν.  Συμβαίνει και είναι νόμιμο.  Καμιά ποινή ποτέ και πουθενά δεν προβλέφθηκε γι αυτή την περίπτωση.

Το ίδιο συμβαίνει και σε ένα σωρό άλλες περιπτώσεις.  Δεν έπρεπε να μου φερθεί έτσι, λέμε.  Αλήθεια;  Ποιος το λέει αυτό;  Πως τεκμηριώνεται το «δεν έπρεπε»;  Μήπως αντίθετα έπρεπε;  Μήπως κι εμείς θα κάναμε το ίδιο ή κάτι αντίστοιχο, αν είμαστε στη θέση του άλλου;
Ακούμε συχνά που λένε, δεν πρέπει να βάζεις το προσωπικό σου συμφέρον πάνω από τους άλλους.  Μα αν κάπου πρέπει να βάλω το προσωπικό μου συμφέρον, είναι ξεκάθαρο, ότι πρέπει να το βάλω πάνω από τους άλλους, αλλιώς δεν θα γίνει ποτέ πραγματικότητα αυτό που επιδιώκω.  Τι θα βάλω πάνω-πάνω;  Το συμφέρον των άλλων;   Τα δικά τους πιστεύω και τις δικές τους επιδιώξεις;  Δεν βγαίνει η εξίσωση έτσι.  Μη διστάζεις, προχώρησε.  Είναι συχνά πιο εύκολο να κάνεις λάθος και να ζητήσεις συγγνώμη από το να περιμένεις να ζητήσεις την άδεια, λένε πολλοί, αλλά δεν απαντάει  ούτε αυτό στο ζητούμενο.

Για μένα είναι ηλίου φαεινότερο, ότι ο κάθε ένας από μας, θα κάνει ότι περνάει από το χέρι του, για να επιτύχει τους προσωπικούς του στόχους και να εκπληρώσει τον δικό του προσωπικό μύθο.  Αν αυτοί οι στόχοι δεν συμπίπτουν με αυτούς των άλλων ανθρώπων, τι πάει να πει αυτό;  Ότι τους αδικήσαμε;   Τους πληγώσαμε;  Τους απογοητεύσαμε;  Ναι, και;

Που θέλω να καταλήξω;  Γι αυτό λέμε, πίσω από κάθε αδικία, ψάξε να δεις πως σκέφτηκε ο άλλος, ψάξε τα κίνητρα του, τι τον υποκίνησε, την ιστορία του, τον τρόπο που γαλουχήθηκε.  Κάθε ένας από μας είμαστε προϊόν της κουλτούρας την οποία δεχτήκαμε και του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο μεγαλώσαμε και όλα αυτά τα στοιχεία έχουν πολύ μεγάλη σημασία, όταν προσπαθούμε να ερμηνεύσουμε τις πράξεις ενός ανθρώπου.

Ωραία θα μου πείτε, κι επειδή ο άλλος μεγάλωσε στην Κρήτη και γαλουχήθηκε με την έννοια της βεντέτας, σημαίνει αυτό ότι θα τον συγχωρήσω;   Όχι!  Δεν λέω αυτό! Δεν λέω ότι θα του συγχωρήσεις το παράπτωμα.  Πάλι φυλακή θα μπει.  Λέω ότι θα το καταλάβεις.  Θα ξέρεις γιατί το έκανε.  Θα μπεις στα παπούτσια του, θα ακούσεις την μάνα του και τον πατέρα του να του μιλάνε, θα αναπνεύσεις τον αέρα που ανέπνεε και τελικά θα καταλάβεις, τι ήταν αυτό που τον οδήγησε εκεί που τον οδήγησε και θα του δώσεις πιθανόν ένα ελαφρυντικό.  Όχι πλήρη άφεση, αλλά ένα ελαφρυντικό, που όλοι το δικαιούμαστε.

Όπως έλεγε ο Francis Bacon, ένας Άγγλος φιλόσοφος, πολιτικός, συγγραφέας και επιστήμονας: Αυτός που δεν προτίθεται να συγχωρέσει τους άλλους, καταστρέφει την γέφυρα που κάποια στιγμή ο ίδιος θα χρειασθεί να διαβεί»…

Τι σημαίνει αυτό;  Ότι αν είμαστε σκληροί με τους άλλους, αν αρνούμαστε να καταλάβουμε και να συγχωρήσουμε, θα πρέπει να κάνουμε το ίδιο και με τον εαυτό μας.  Θα πρέπει να είμαστε το ίδιο σκληροί και χωρίς καμία επιείκεια και όταν αντιμετωπίζουμε τα δικά μας παραπτώματα, για να είμαστε σωστοί.  Το εφαρμόζουμε όμως αυτό;

Σημαίνει επίσης, ότι όλοι αργά ή γρήγορα, χρειαζόμαστε την επιείκεια και την κατανόηση των άλλων.  Και αυτός είναι ένας ακόμη λόγος, που δεν πρέπει να είμαστε άτεγκτοι στην κριτική μας, όταν κρίνουμε τις πράξεις τους.  Δεν μπορεί εμείς να είμαστε αδυσώπητοι με τους άλλους και όταν πρόκειται για μας, να ζητάμε επιείκεια και κατανόηση.  Δεν στέκει αυτή η λογική, όσο κι αν μας βολεύει.

Μην κρίνετε ίνα μη κριθείτε!  Γιατί με όποια κρίση κρίνετε, θα κριθείτε και με όποιο μέτρο μετράτε, το ίδιο μέτρο θα μετρήσει και εσάς.   Και γιατί βλέπεις την αγκίδα που είναι μέσα στο μάτι του αδελφού σου, ενώ το δοκάρι μέσα στο δικό σου μάτι δεν το παρατηρείς;   Πως θα πεις στον αδελφό σου: “Άφησε να βγάλω την αγκίδα από το μάτι σου”, ενώ το δοκάρι είναι μέσα στο μάτι το δικό σου;  Υποκριτή, βγάλε πρώτα από το μάτι το δικό σου το δοκάρι και τότε θα δεις καθαρά, για να βγάλεις την αγκίδα από το μάτι του αδελφού σου.

Ποιος τα λέει αυτά;  Μα, το ευαγγέλιο!   Πολύ μπροστά και εδώ, ο χριστιανισμός ξεκαθαρίζει και βάζει σε τάξη, αυτά που ισχύουν στη ζωή.  Ότι έδωσες θα λάβεις, αυστηρότητα έδωσες, αυστηρότητα θα λάβεις.  Το ίδιο μέτρο παντού!  Και επί τέλους, μας λέει, ασχολήσου με τα δικά σου λάθη, λύσε τα δικά σου προβλήματα και όταν με το καλό θα το έχεις κάνει αυτό, ασχολήσου να δεις τι θα κάνεις και με τους άλλους.

Ξεκίνα from the Man in the mirror, ακούμε τον Michael Jackson και στον αντίποδα της συγχώρεσης, Sorry seems to be the hardest word, τραγουδάει ο Elton John.  Καταλάβατε γιατί όλα αυτά τα περί αυτογνωσίας και κατανόησης του εαυτού που επικαλούμαστε, όλοι εμείς οι ταγμένοι υπέρ της συγχώρεσης;   Γιατί πολύ απλά, προσπαθώντας να κατανοήσεις αυτόν που σε αδίκησε, την ουσία κάνεις μια πολύ μεγάλη χάρη στον εαυτό σου, επιτρέποντας σου να καταλάβεις ποιος είσαι εσύ!

Ψάχνοντας εσένα, βλέπω σε ποια σημεία τα χαρακτηριστικά μας και η ψυχολογία μας ταυτίζονται και σε ποια διαφοροποιούνται, βλέπω πως θα αντιδρούσα εγώ σε ανάλογη περίπτωση, σε αντιδιαστολή ή σε συμφωνία με το πώς λειτούργησες εσύ, και πείτε μου τώρα ένας, κάποιος, αν μπαίνοντας τόσο βαθιά στην ψυχή κάποιου, τόσο όσο να τον καταλάβεις, ποιος κακόψυχος, θα δει τον εαυτό του εκεί μέσα να καθρεφτίζεται στην ψυχή του άλλου και δεν θα τον αγαπήσει αυτόν τον άλλον.

Πομπώδες, αλλά ναι.  Περισσότερο από συχνά, αναγνωρίζουμε στοιχεία μας, ψάχνοντας την ψυχή των άλλων και αν ίσως το να τους αγαπήσουμε ακούγεται υπερβολικό, στην χειρότερη θα τους έχουμε δώσει την επιείκεια μας, την κατανόηση μας και την συγχώρεση μας και το ελαφρυντικό της αμφιβολίας.  Μήπως τελικά δεν είναι τόσο παλιάνθρωπος, όσο πιστεύαμε;  Μήπως είναι απλά ένα θύμα διαβολικών συμπτώσεων και συγκυριών;
Μήπως;

Σπίρτα, δεν ξέρω αν βγάλατε κάποιο πόρισμα εσείς, το δικό μου πάντως συμπέρασμα είναι ότι όλοι μας μπορεί να συμπεριφερθούμε ή έχουμε συμπεριφερθεί, ορισμένες φορές, πολύ άσχημα ακόμα και σε πρόσωπα που αγαπάμε πολύ.  Ο καθένας επίσης από μας, ξέρει  πολύ καλά πόσο δύσκολο είναι να συγχωρήσει κάποιος.  Είναι απόλυτα φυσιολογικό να δυσκολευόμαστε να συγχωρήσουμε κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες.

Ζούμε σε μια κοινωνία στην οποία η επικρατούσα άποψη είναι πως, γενικώς, πρέπει να συγχωρούμε, αλλά αν θέλουμε να είμαστε ρεαλιστές, θα συμφωνήσουμε πιστεύω, πως υπάρχουν  και πράξεις που είναι από δύσκολο, έως αδύνατον, να συγχωρηθούν.  Η συγχώρεση δεν είναι και τόσο εύκολη υπόθεση όσο πιθανόν πολλοί θεωρούν.  Ας μην ξεχνάμε, αυτό που έγραψε ο Άγγλος ποιητής Alexander Pope, ο οποίος είπε ότι το να σφάλεις είναι ανθρώπινο, το να συγχωρείς θεϊκό» και θεός κανείς μας δεν είναι, δεν μπορεί να γίνει, αλλά ούτε και χρειάζεται.  Ο θεός συγχωρεί, γιατί αυτή είναι η δουλειά του.

Για μας τους κοινούς θνητούς, η συγχώρεση είναι μια συνειδητή πράξη και μια απόφαση που ωριμάζει σταδιακά με την πάροδο του χρόνου.   Χρειάζεται χρόνο για να επουλωθούν οι πληγές και να μπορέσει κάποιος να προχωρήσει στο επόμενο βήμα.  Αλλά και αν ακόμα δεν τα καταφέρει κάποιος με το επόμενο βήμα, με την συγχώρηση, αυτό είναι πολύ φυσιολογικό και δεν πρέπει να το δούμε σαν αδυναμία χαρακτήρα ή σαν έλλειψη συναισθημάτων ή σαν εγωκεντρισμό, αλλά σαν κάτι πολύ ανθρώπινο.

Αν δεν τα καταφέρουμε με την συγχώρεση και δεν μπορούμε να διαγράψουμε την οποιαδήποτε αδικία ή προσβολή που έχει γίνει σε βάρος μας και δεν μπορούμε να δώσουμε άφεση αμαρτιών, μπορούμε τουλάχιστον να συμφιλιωθούμε με αυτά που μας πλήγωσαν.  Η συγχώρεση αφορά το πρόσωπο, δηλαδή συγχωρούμε ένα συγκεκριμένο άτομο, ενώ η συμφιλίωση αφορά μια συγκεκριμένη κατάσταση και πως θα συμφιλιωθούμε με αυτά που έχουν συμβεί.   Δεν είναι το ίδιο, αλλά και η συμφιλίωση θα μας επιστρέψει να προχωρήσουμε με την ζωή μας.

Και στις δύο περιπτώσεις όμως είναι αναγκαίο να κατανοήσουμε τα κίνητρα αυτού που μας πλήγωσε, γιατί αυτό θα είναι το κλειδί που θα δώσει απαντήσεις στα βασανιστικά ερωτήματά και στο αδυσώπητο γιατί μας.

Και να πω εδώ και κάτι άλλο,  Μιλάμε όλη αυτή την ώρα για την συγχώρεση των άλλων, αλλά υπάρχουν περιπτώσεις που θα είμαστε σκληροί και αμείλικτοι απέναντι στον ίδιο μας τον εαυτό, μη μπορώντας να τον συγχωρέσουμε για τα λάθη και τις αδυναμίες του.   Έχει αποδειχτεί ότι τα άτομα, με χαμηλή αυτοεκτίμηση, που είναι ανελέητοι κριτές του εαυτού τους, αντιμετωπίζουν τις αντίστοιχες αδυναμίες και τα λάθη των άλλων με παρόμοια σκληρό τρόπο.  Αν λοιπόν ξεκινήσουμε συγχωρώντας τον εαυτό μας πρώτα, αποδεχόμενοι ότι είναι ανθρώπινο να κάνουμε λάθη, θα είναι πιο εύκολο μετά να συγχωρήσουμε και τους άλλους.

Αυτό που είναι σημαντικό να καταλάβουμε είναι, ότι η συγχώρεση δεν είναι απλά μια πράξη μεγαλοψυχίας, που δείχνει ανωτερότητα, αλλά είναι μια ανάγκη για μας τους ίδιους.  Υπάρχει ανάγκη να συγχωρήσουμε, για να δώσουμε χρόνο και χώρο στον εαυτό μας να επουλώσει τις πληγές του και να αρχίσει ξανά να ζει.  Είναι ανάγκη!  Να το ξαναπώ;

Σπίρτα, η εκπομπή μας έφτασε στο τέλος της.  Αν επιχειρήσουμε να κάνουμε μια σύνοψη αυτών που είπαμε απόψε, το συμπέρασμα νομίζω βγαίνει αβίαστα.  Συγχωρούμε!  Συγχωρούμε, γιατί το έχουμε ανάγκη, όχι γιατί μας το επιβάλουν οι καλοί μας τρόποι, ο κοινωνικός περίγυρος και τα μαθήματα ηθικής στο σχολείο.

Ο δρόμος της ζωής δεν είναι ποτέ ευθύς και η ικανότητα να συγχωρούμε είναι ένα μέσο να αποκαταστήσουμε τις χαμένες ισορροπίες.   Δύσκολο και περίπλοκο θέμα της συγχώρεσης, δεν μπορείς να το βάλεις σε καλούπια και να το οριοθετήσεις, από τη στιγμή που κάθε άτομο είναι διαφορετικό κι έχει τα δικά του όρια, τις δικές του εμπειρίες και την δική του ιστορία.  Αλλά ας το δούμε κι αλλιώς, σαν στοιχείο αυτοεκτίμησης.   Όταν σεβόμαστε τον εαυτό μας και έχουμε επίγνωση της προσωπικής μας αξίας, δεν επιτρέπουμε σε κανένα ανέντιμο πρόσωπο και σε καμία οδυνηρή κατάσταση να επηρεάσει τον ψυχισμό μας αρνητικά,  να καταστρέψει τη ζωή μας, να μας υποβιβάσει και να σημαδέψει την προσωπικότητα μας.  Τέτοια μεγάλη δύναμη δεν την εκχωρούμε σε κανέναν, πόσο μάλλον εκεί που δεν το αξίζουν.  Η απλόχερη και ολόψυχη συγχώρεση είναι η απόδειξη, ότι τίποτα απ’ όσα άσχημα έγιναν δεν μας άγγιξε.

Και σε τελευταία ανάλυση, δείτε το κι αλλιώς.  Αν μας είναι απαραίτητο να εκδικηθούμε, υπάρχει πιο γλυκιά εκδίκηση από την συγχώρεση;   Υπάρχει κάτι που να αιφνιδιάζει, να σοκάρει και να μπερδεύει περισσότερο, από το να έχεις κάνει την στραβή και αντί τιμωρίας να σε συγχωρούν;
 Λίγο φιλότιμο αν διαθέτει ο παραβάτης, ο υπαίτιος, αυτός που τα προκάλεσε όλα, λίγο, όχι πολύ, υπάρχει κάτι που να τον πονέσει περισσότερο από την συγχώρεση;   Αν αντί για τους κεραυνούς του Δία, βρεθεί αντιμέτωπος με την καλωσύνη, την κατανόηση, την ανθρωπιά και την αγάπη, πόσο πιο άσχημα μπορεί πια να νιώσει για την πράξη του;  Πόσο πιο πολύ μπορεί να ντραπεί γι αυτό που έκανε;   Πόσο πιο ανάξιος θα νιώσει, συγκρίνοντας τον εαυτό του και αυτό που έκανε, με την ομορφιά της ψυχής;  Να το σκεφτούμε αυτό λίγο, όσοι πιστεύουν ότι δεν μπορούν να συγχωρήσουν.  Μπορούν!

Και θυμόμαστε:  Καμιά εκδίκηση δεν μπορεί να είναι τόσο γλυκιά όσο η συγχώρεση!
Σταματάμε εδώ και ανανεώνουμε τους όρκους πίστης αγάπης και αφοσίωσης ανάμεσα μας, μέχρι την επόμενη Παρασκευή, ίδια ώρα, στις 7 το βράδυ, που θα τα ξαναπούμε.
Εγώ θα σας αποχαιρετήσω στο σημείο αυτό, θυμίζοντας στους αφηρημένους και ξεχασιάρηδες,  ότι η εκπομπή Don’t Mess with Cats σερβίρεται σε επανάληψη κάθε Σάββατο, στις 10 το πρωί, αχάραγα, με τον πρώτο καφέ.  Εσείς φέρνετε μόνο το κέικ.
Το Spirto Web Radio και οι παραγωγοί του, σας κρατούν συντροφιά  24 ώρες την ημέρα, 7 μέρες την εβδομάδα, με εκπομπές καθημερινά και με την καλύτερη μουσική, τώρα και με τις αγαπημένες σας εκπομπές, αν τις χάσατε, σε επανάληψη, τις πρωινές ώρες, 10 με 2.
Μπορείτε να δείτε και τις υπόλοιπες προγραμματισμένες εκπομπές στο Σπιρτολόγιο, εκεί που λέει Πρόγραμμα.

Ένα τελευταίο, μουσικό κομμάτι για το δρόμο.







Comments


DON'T MESS WITH CATS - THEY ARE LIONS IN DISGUISE
Live On Air: κάθε Παρασκευή στις 7 το βράδυ
On Replay: Σάββατο πρωί στις 10, αχάραγα με τον πρώτο καφέ. Bring the cake!
Όλες οι αναρτήσεις και το περιεχόμενο εδώ, γρατζουνίστηκαν responsibly από το * Κεραμιδόγατο
Όσοι δεν πρόλαβαν τις ζωντανές εκπομπές, οι εκπομπές διατίθενται στο Mixcloud, σε πακέτο για το σπίτι ;-)


Forget Me Not - Ακολουθήστε το Κεραμιδόγατο:


ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΝ