Αυτή την εβδομάδα προβληματίστηκα πολύ με το θέμα της σημερινής εκπομπής. Όχι ότι μας λείπουν τα θέματα, άπειρα τα ζητήματα που με απασχολούν και που θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας, αλλά κάπου δεν ξέρω, νομίζω ότι μας κούρασαν οι εξαντλητικές αναλύσεις και είπα να το πάμε πιο χαλαρά.
Μπορεί να φαίνεται σχετικά απλό αυτό που κάνουμε κάθε Παρασκευή, αλλά πιστέψτε με, δεν είναι. Ευχάριστο είναι! Για μένα τουλάχιστον, ελπίζω και για σας, αλλά απλό, όχι, δεν το λες. Πολύ διάβασμα, πολλή έρευνα, πολλή προσπάθεια να παρουσιαστούν όλες οι πτυχές ενός θέματος, μόνο απλό δεν το λες.
Πήρα μάλιστα αφορμή από αυτό, για ένα βιντεάκι που έφτιαξα, αλλά και για τον τίτλο της εκπομπής, We live to shuffle. Διφορούμενος ο τίτλος, γιατί ενώ shuffle είναι ένας πολύ ζωηρός χορός, που πολύ μου αρέσει, παράλληλα, shuffle στην κυριολεξία σημαίνει το ανακάτεμα, το μπέρδεμα αν θέλετε, ή και το σύρσιμο σε κάποιες περιπτώσεις και το συμπέρασμα εναπόκειται στο πως το βλέπει ο καθένας μας.
Προσπαθώντας λοιπόν να αποφασίσω το θέμα της σημερινής εκπομπής, σκεφτόμουν αυτά που είπαμε στις προηγούμενες εκπομπές. Μιλήσαμε στις προηγούμενες 2 εκπομπές για τις έγγαμες σχέσεις και πρέπει να πω, ότι δεν ξέρω για σας, αλλά εμένα με έβαλε σε πολλές σκέψεις το όλο θέμα. Σκέψεις που δεν είχαμε τον χρόνο να συζητήσουμε εκτενέστερα κι ας κάναμε 2 εκπομπές.
Ένα από τα θέματα που περάσαμε επί τροχάδην, ήταν το πώς δυναμώνει κανείς μια σχέση που πνέει τα λοίσθια. Δυναμώνει κατ’ αρχήν; Πώς να αναστήσεις τον πεθαμένο; Με τεχνητές αναπνοές; Να του δώσεις το φιλί της ζωής; Ακούγεται λίγο αστείο.
Και έχω παρατηρήσει και το άλλο. Δεν ξέρω για ποιους το επτά είναι ο τυχερός αριθμός, αλλά κάτι συμβαίνει, δεν ξέρω ακριβώς τι και οι σχέσεις στα επτά χρόνια ή χαλάνε ή συνεχίζονται. Είναι ένα κομβικό σημείο το επτά κι όποιος ξέρει να μου πει περισσότερα, πως γίνεται αυτό, θα του χρωστάω χάρη.
Και είναι άλλες φορές πάλι που τα παιδιά, αντί να δέσουν το ζευγάρι, αντί να το φέρουν πιο κοντά, το αποξενώνουν. Είτε γιατί η προσοχή και το ενδιαφέρον μετατοπίζεται από τον άλλο σύντροφο στα παιδιά είτε γιατί λόγω των πολλών υποχρεώσεων, ο ένας από τους δύο ή και οι δύο εγκαταλείπουν τον εαυτό τους, παραμερίζοντας τις προσωπικές ανάγκες του για φροντίδα και περιποίηση ο καθένας.
Είμαι σίγουρη ότι τα έχετε ακούσει όλα αυτά και σε κάποιο βαθμό όλα αυτά παίζουν ένα ρόλο στις σχέσεις, αλλά και αυτά να μην υπάρχουν, έρχεται μετά από κάποιο διάστημα η στιγμή που ο έρωτας και το πάθος παραχωρούν την θέση τους σε άλλα συναισθήματα.
Γι αυτά και μερικά άλλα ακόμα θα ήθελα να πούμε σήμερα, για να ησυχάσω και να πάψουν να με τρώνε, διότι ως γνωστό, αν δεν τα φέρω να τα συζητήσουμε και τα αφήσω … πολύ απλά θα με φάνε. Αλλά δείξτε λίγο υπομονή να ακούσουμε λίγη μουσική πρώτα, να βρούμε τον ρυθμό μας.
Είπαμε στην προηγούμενη εκπομπή ότι ο έρωτας είναι βραχύβιος και υπάρχει μόνο και μόνο για να φέρει τους δυο ανθρώπους κοντά. Μετά υπάρχουν άλλα συναισθήματα που υποκαθιστούν τον έρωτα και κατά κάποιο τρόπο εξασφαλίζουν μακροβιότητα στην σχέση. Έρχεται η αγάπη, αλλά αν όμως αυτό δεν συμβεί, η σχέση έχει τελειώσει.
Ναι, ο χρόνος είναι ένας συντελεστής που μπορεί να σκοτώσει το πάθος, όμως σ’ αυτές τις περιπτώσεις, δεν βοηθάει να πετάμε τις ευθύνες από πάνω μας και να σηκώνουμε τα χέρια ψηλά. Το έχουμε πει και σε άλλη εκπομπή, τότε που μιλάγαμε για τα καλά παιδιά και τα κακά αγόρια. Όταν ο σύντροφος σου σε θεωρεί δεδομένο και θεωρεί ότι δεν χρειάζεται να κάνει τίποτα για να σε κερδίσει και να σε κρατήσει κοντά του, τότε το τέλος βρίσκεται πολύ κοντά και το να το παρατηρείς σαν θεατής, δεν θα βγάλει πουθενά.
Και τελικά σκεφτόμουν, αν πεις να αναλάβεις την ευθύνη για την σχέση σου, δεν μιλάμε τώρα αποκλειστικά για έγγαμη σχέση, αλλά για σχέσεις γενικά, το να αναλάβεις λοιπόν το τιμόνι και μαζί το ποσοστό της ευθύνης που σου αναλογεί, γιατί μην ξεχνάμε σε μια σχέση υπάρχουν δύο πρόσωπα, θα μπορούσε αυτό να αλλάξει την πορεία των πραγμάτων; Είναι αυτό κάτι ρεαλιστικό ή κάτι καθαρά θεωρητικό;
Κι ερχόμουν μετά να σκεφτώ για ποιο λόγο σβήνει το πάθος σε μια σχέση. Ναι, τα παιδιά, ο χρόνος που περνάει, η παραμέληση του εαυτού μας, η ρουτίνα, η έλλειψη χρόνου ανάμεσα σε χιλιάδες υποχρεώσεις, η συνήθεια και το να θεωρείς τον άλλον δεδομένο, η έλλειψη επικοινωνίας, χιλιάδες οι λόγοι! Και η αποξένωση είναι πλέον τότε μια πραγματικότητα.
Εγώ, το είπα και στην άλλη εκπομπή, θα έβαζα την επικοινωνία στην κορυφή της πυραμίδας, γιατί από εκεί ξεκινούν όλα. Μέσα από την επικοινωνία θα μεταφέρει ο ένας στον άλλο τις επιθυμίες του και η έμπρακτη ανταπόκριση του άλλου, που είναι κι αυτό μια μορφή μη λεκτικής επικοινωνίας, θα είναι αυτό που θα δυναμώσει την σχέση και θα την πάει μπροστά.
Είναι ωραίο όταν είσαι ερωτευμένος να λες ότι θα έκανες τα πάντα για τον σύντροφο σου, αλλά το θέμα είναι τι είσαι έτοιμος να κάνεις, όταν τελειώνει ο μήνας του μέλιτος κι εδώ είναι πολύ σημαντικό να θυμάται κάποιος ότι κάθε μέρα είναι σαν μια καινούρια αρχή και τα σ’ αγαπώ που είπαμε χτες, ανήκουν στο χτες.
Μπορεί και να θυμάστε μια ταινία, που η κοπέλα υπέφερε από αμνησία και κάθε πρωί που ξυπνούσε, δεν θυμόταν τίποτα και δεν μπορούσε να τον αναγνωρίσει. Adam Sandler και Drew Barrymore έπαιζαν. Γεμάτη συμβολισμούς θα την έλεγα αυτή την ταινία, με την έννοια ότι είχε πολλές αναφορές στην πραγματικότητα που βιώνουν πολλά ζευγάρια. Κάθε πρωί εκείνος έπρεπε να της θυμίσει ποιος είναι και να την κάνει να τον αγαπήσει ξανά. Κάθε μέρα. Πόσο όμορφο θα ήταν, αν το κάναμε όλοι μας αυτό και ανεξάρτητα από αμνησία!
Κι έπειτα, τι εννοούμε όταν λέμε επικοινωνία; Είναι ας πούμε αρκετό να ανταλλάσσουμε μερικές κουβέντες για το τι θα φάμε σήμερα, πως πήγαν τα παιδιά στο σχολείο, τι πληρώσαμε στο σούπερ-μάρκετ και αν θα πάμε στον γάμο του γιού της κουμπάρας; Είναι αυτό η επικοινωνία;
Δεν ξέρω πως το βλέπετε εσείς, αλλά για μένα η επικοινωνία κλείνει μέσα της και το ενδιαφέρον για τις υποθέσεις του συντρόφου μας, για τα όνειρα του, για τις επιδιώξεις του, επαγγελματικές ή προσωπικές. Σημαίνει ότι άσχετα από προτιμήσεις και προσωπικά ενδιαφέροντα, συνεχίζουμε να κοιτάζουμε ο ένας τον άλλο μέσα στα μάτια και ότι κοιτάμε και οι δύο προς την ίδια κατεύθυνση, όταν κοιτάμε μπροστά στο μέλλον.
Κι επίσης κλείνει μέσα της και το νοιάξιμο. Δεν έχει σημασία, αν του κάναμε μια έκπληξη ή ένα δώρο. Σημασία έχει το νοιάξιμο, όχι το δώρο ή η έκπληξη. Ότι τον σκεφτήκαμε, αυτό είναι που μετράει και ότι η σκέψη του είναι προτεραιότητα για μας και πραγματικά είναι φορές που αναρωτιέμαι, πόσα ζευγάρια άραγε λειτουργούν έτσι;
Και γίνεται και το άλλο στραβό κάποιες άλλες φορές. Αντί να εκτιμήσουμε αυτό που έχουμε, που στο κάτω – κάτω της γραφής το διαλέξαμε, ζούμε κάποιες φορές ριζωμένοι στο παρελθόν και όχι μόνο αυτό, αλλά κάνουμε και συγκρίσεις και αναπολούμε παλιές σχέσεις που διαλύθηκαν και ανθρώπους στη ζωή μας που απομακρύνθηκαν και χάνουμε το τώρα. Δεν είναι θλιβερό;
Εγώ νομίζω ότι η κάθε σχέση μοιάζει με μια φωτιά, που αν σταματήσεις να την τροφοδοτείς, πολύ απλά, θα σβήσει. Γιατί το ξεχνάμε αυτό; Και είναι φορές που ξεχνάμε, πως ότι δίνουμε παίρνουμε. Και ξέρω τώρα, θα βρεθούν πολλοί που θα πούνε, ναι, εγώ έδωσα αγάπη και εισέπραξα γράψιμο. Δεν έχω όμως κάτι να πω εδώ, πέρα από το γνωστό shit happens. Συνταγές δεν υπάρχουν στα πράγματα.
Εγώ λέω, δώσε όσα μπορείς περισσότερα, κάνε περισσότερα από όσα ιδανικά περιμένει ο άλλος από σένα και δεν πρόκειται να χάσεις. Κι αν δεν το εκτιμήσει, δεν πειράζει, θα το εκτιμήσεις εσύ και αυτό φτάνει.
Έχουν πει ότι η αβεβαιότητα είναι η μόνη βεβαιότητα που υπάρχει και το να μάθουμε πώς να ζούμε με ανασφάλεια είναι η μόνη ασφάλεια. Μια ιδέα που περιγράφει τις ανθρώπινες σχέσεις με μεγάλη ακρίβεια.
Αυτά σκεφτόμουν, αλλά δεν σας κρύβω ότι σκεφτόμουν και ανάποδα μερικές φορές. Δηλαδή τι το τόσο κακό υπάρχει στο να είναι κάποιος μόνος και όταν λέω μόνος, δεν εννοώ μόνος, αλλά εργένης.
Σίγουρα κανείς δεν ξεκινάει με μια τέτοια προοπτική, όπως είναι και σίγουρο, ότι στην πλειοψηφία των περιπτώσεων οι εργένηδες είναι άτομα που έχουν προηγουμένως βιώσει ένα οδυνηρό χωρισμό. Αλλά ναι, έχουμε και τους ενδοιασμούς μας, από τα στερεότυπα για την εργένικη ζωή, που μας αναγκάζουν να αναζητάμε πάντα μία σχέση και μια ζωή χωρίς σχέση μας τρομάζει.
Όμως αν το καλοσκεφτείς, ένας άνθρωπος που δεν βρίσκεται σε σχέση, μπορεί αυτό πιο απλά να σημαίνει ότι είναι αρκετά αυτάρκης και αρκετά δυνατός για να ζήσει χωρίς να εξαρτάται τόσο πολύ από τους άλλους. Ξαναλέω, ότι μόνος εννοώ εργένης, όχι μόνος.
Κατ’ αρχήν οι άνθρωποι που δεν έχουν σύντροφο, είναι πιο ειλικρινείς και πιο συνεπείς με τον εαυτό τους. Δεν χρειάζεται να κάνουν τίποτα για να αρέσουν ή να εντυπωσιάσουν, δεν χρειάζεται να κάνουν συμβιβασμούς και υποχωρήσεις προς χάρη της σχέσης τους και μπορούν να είναι πραγματικά ο εαυτός τους. Αν αυτό δεν είναι cool, τότε τι είναι;
Επίσης έχουν χρόνο για να εστιάσουν στο τώρα. Επειδή δεν χρειάζεται να αφιερώσουν την ενέργεια τους, τον χρόνο τους, αλλά και φαιά ουσία, στις ανάγκες του άλλου ανθρώπου στην ζωή τους και σε όλα όσα χρειάζεται μια σχέση για να επιβιώσει. Έχουν περισσότερο χρόνο με τον εαυτό τους, για τον εαυτό τους και μεγαλύτερη δυνατότητα να επικεντρώνονται στο τώρα, χωρίς όλους αυτούς τους αποσυντονιστικούς παράγοντες. Και έχουν μεγαλύτερη και πιο ανεπτυγμένη την ικανότητα και τις ευκαιρίες να σκεφτούν τι άλλο χρειάζονται, που θα τους κάνει πιο ευτυχισμένους και την ζωή τους πιο ενδιαφέρουσα και συναρπαστική.
Τώρα θα μου πείτε ο έρωτας μπορεί να κάνει την ζωή συναρπαστική, αλλά δεν είναι το μόνο. Συχνά, αυτό που χρειάζεται είναι να σκεφτεί κανείς όλες τις ευκαιρίες που ανοίγονται μπροστά του, με αφορμή και εξ αιτίας του γεγονότος ότι είναι εργένης.
Γιατί υπάρχει κάτι ακόμα πιο τρομακτικό από το να μην είσαι σε σχέση. Μπορεί αυτό που περιμένεις να έρθει, να μην έρθει ποτέ και να συνειδητοποιήσεις κάποια στιγμή, ότι πέρασες όλη σου την ζωή στο περίμενε, ξεχνώντας να ζήσεις.
Κι έπειτα το να είσαι εργένης, δεν σε αποκλείει από τον έρωτα, με την προϋπόθεση βέβαια ότι δεν θα τον σκέφτεσαι με την ηττοπάθεια του παρελθόντος, από παλιές, τελειωμένες και αποτυχημένες ιστορίες, αλλά με θετικό τρόπο. Σαν μια προοπτική να κάνεις στο μέλλον κάτι εντελώς καινούριο σε σχέση, αξιοποιώντας την εμπειρία του παρελθόντος, σε νέες πιο σωστές βάσεις και χωρίς τα λάθη του χτες.
Και ναι, να το αναγνωρίσουμε κι αυτό, έχεις περισσότερο χρόνο για τους φίλους και την οικογένειά σου, όταν είσαι εκτός σχέσης. Έχεις και τον χρόνο, αλλά και την ενέργεια να αφιερώσεις στις άλλες, εξ ίσου σημαντικές διαπροσωπικές σχέσεις της ζωής σου, οι οποίες και αυτές με τον τρόπο τους συμβάλλουν στο να νιώθεις γεμάτος, χαρούμενος και ολοκληρωμένος.
Παράλληλα έχεις λιγότερες δικαιολογίες σε ότι αφορά την έλλειψη χρόνου, γιατί πλέον χρόνο έχεις. Από μόνο του αυτό είναι μια καλή βάση, για να ξεκινήσεις καινούρια πράγματα. Εκτός και είσαι από τους μόνιμα αναβλητικούς, που μεταθέτουν για αύριο αυτό που μπορούν να κάνουν σήμερα, επινοώντας καινούριες δικαιολογίες κάθε φορά.
Τελευταίο που σκέφτηκα, όταν είσαι μόνος - και μόνος εννοούμε εργένης, το ξαναλέω - έχεις πιο ανεπτυγμένη την δυνατότητα στις γρήγορες αλλαγές. Δεν χρειάζεται να συμβουλευτείς κανένα, πέρα από τον εαυτό σου και αυτό είναι ένα shortcut που μειώνει την απόσταση ανάμεσα στο σκέφτομαι και στο πραγματοποιώ. Το μόνο που χρειάζεσαι είναι η δική σου απόφαση να επιτύχεις κάτι.
Με δυο λόγια; Γίνεσαι αισθητά πιο ανεξάρτητος και πιο αυτάρκης και πιο αυτόνομος και αυτό δεν το λες κακό. Όχι μόνο για την ζωή σου στην παρούσα φάση, αλλά και για αργότερα, για τις μελλοντικές σχέσεις.
Και να σας πω και κάτι; Με τόσα προβλήματα στον κόσμο και τόσους ανθρώπους να στερούνται ακόμα και βασικά πράγματα, φαίνεται τουλάχιστον ανόητο το να ανησυχείς και να αγχώνεσαι επειδή εσύ απλά δεν έχεις σχέση. Το ίδιο ανόητο, όπως το να εστιάζεις σε αυτά που δεν έχεις, παραβλέποντας όλα τα άλλα που έχεις.
Λοιπόν είναι παρατηρημένο, θα το έχετε δει, ότι όλοι οι άνθρωποι έχουμε την τάση να επικεντρωνόμαστε σε αυτά που δεν έχουμε και στις απώλειες μας και όχι σε αυτά που έχουμε και βέβαια μετά νιώθουμε δυστυχισμένοι. Και θα με ακούσετε συχνά να λέω, ότι για να χάσεις κάτι, πρέπει πρώτα να το είχες. Και αυτό έχει διπλή έννοια.
Από την μία μεριά, δεν μπορείς να λες ότι έχασες έναν άνθρωπο, που εκ των πραγμάτων αποδεικνύεται ότι δεν είχες. Από την άλλη, το χάνω σαν έννοια προϋποθέτει ότι το είχες αυτό που έχασες και με μια δεύτερη ματιά, θα πρέπει να το θεωρείς προνόμιο ότι έστω και για ένα διάστημα, το είχες, όταν την ίδια στιγμή υπάρχουν γύρω μας άνθρωποι που δεν έχουν τίποτα να χάσουν. Τελικά, ποιος είναι πιο πλούσιος;
Όταν μιλάμε για σχέσεις που τελειώνουν, φαίνεται να ξεχνάμε κάτι πολύ σημαντικό. Αυτό το πρόσωπο που μας πλήγωσε, ο μόνος λόγος είναι ότι του επιτρέψαμε να το κάνει αυτό. Και θα το εξηγήσω, πριν αρχίσετε τις διαμαρτυρίες. Αρκεί να κάτσουμε να σκεφτούμε, τι πονάει περισσότερο; Ένα πρόσωπο αγαπημένο που χάσαμε ή ένα πρόσωπο αδιάφορο;
Θέλω να πω, ότι την απώλεια ενός προσώπου την βιώνουμε σαν απώλεια, μόνο αν το πρόσωπο αυτό υπήρξε για κάποιο διάστημα αγαπημένο ή τέλος πάντων σημαντικό για μας. Κατά κάποιο τρόπο του ανοίξαμε εμείς οι ίδιοι τον δρόμο να το κάνει αυτό. Και τώρα θα πουν κάποιοι, ναι, δηλαδή για να είσαι πραγματικά ασφαλής, δεν πρέπει ποτέ να ενδίδεις συναισθηματικά σε ένα άλλο πρόσωπο.
Όμως είναι αυτό το θέμα; Το πώς θα παραμείνουμε ασφαλείς; Ή το να ζήσουμε πραγματικά; Γιατί μην αμφιβάλλετε, υπάρχουν άνθρωποι που περνούν την ζωή τους μέσα στον φόβο, που μόνο κατ’ όνομα τους λες ζωντανούς, αλλά αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι επειδή είναι ζωντανοί, ζουν κιόλας. Άλλο το ένα, άλλο το άλλο, μην τα μπερδεύουμε.
Εγώ λέω ότι μπορεί μεν η απώλεια να είναι από την φύση της, εξ ορισμού μια τραυματική εμπειρία, αλλά από την άλλη είναι και ένας λόγος να εστιάσουμε σε αυτά που έχουμε. Και ίσως τότε το αίσθημα της απώλειας που βιώνουμε, να είναι λιγώτερο οδυνηρό.
Με όλα αυτά εγώ καταλήγω στο εξής απλό, ότι δηλαδή με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, πρέπει να βασιζόμαστε στον εαυτό μας για ένα σωστό πράγματα, ανάμεσα σ’ όλα και για την ευτυχία. Αν δεν μπορείς να αναπαράγεις μέσα σου συνθήκες ευτυχίας, είναι μάταιο να περιμένεις από κάποιον άλλο να το κάνει αυτό για σένα και κυρίως να υποφέρεις και να βασανίζεσαι, όταν δεν το κάνει.
Θα ήταν καταπληκτικό να μπορούσαν να μας βοηθήσουν οι άλλοι στην αναζήτηση της ευτυχίας, αλλά κάτι τέτοιο θα ήταν ουτοπία και θα κατέληγε σε μια απογοήτευση. Όλοι οι άνθρωποι γύρω μας, ακόμα και οι πολύ «δικοί» μας, έχουν την δική τους ατζέντα κι έτσι είναι το σωστό. Και η ατζέντα αυτή έχει όνομα και λέγεται «η δική τους ζωή». αυτό με την σειρά του σημαίνει, ότι όπως όλοι, έχουμε κι εμείς την δική μας ατζέντα, την δική μας ζωή να ζήσουμε.
Όλη μας η ζωή θα είναι γεμάτη από σχέσεις. Είμαστε φτιαγμένοι έτσι, να επιδιώκουμε την κοινωνικοποίηση, σπρωγμένοι από μια εσωτερική ανάγκη να συνδεθούμε με τους άλλους γύρω μας. Κάποιες σχέσεις θα κρατήσουν χρόνια, άλλες θα κρατήσουν μια ζωή και άλλες λίγους μήνες, λίγες μέρες ή και λίγες ώρες.
Εγγυήσεις δεν υπάρχουν και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει που θα μας οδηγήσει μια σχέση και λέγοντας σχέση, το διευκρινίζω, δεν εννοώ μόνο τις ερωτικές σχέσεις, αλλά όλων των ειδών. Είναι ένα από τα μυστήρια που κάνουν την ζωή λιγώτερο προβλέψιμη και κατά συνέπεια περισσότερο ενδιαφέρουσα. Δεν ξέρουμε και δεν μπορούμε να προβλέψουμε, αν θα υπάρξουν συγκρούσεις και τριβές ούτε μπορούμε να ξέρουμε, αν αυτές θα επιλυθούν και με ποιο τρόπο.
Ο Δαλάι Λάμα διδάσκει ότι ανεξάρτητα του πόσο καλά μας μεταχειρίζονται οι άλλοι και ανεξάρτητα του κατά πόσο ανταποκρίνονται στις ανάγκες μας, εμείς πρέπει να το δεχόμαστε με καλωσύνη. Δεν θα μπορούσα να συμφωνήσω περισσότερο. Είναι αυτό που θα με έχετε ακούσει κι εμένα να λέω, ότι το τι είναι ο καθένας, αφορά τον ίδιο και δεν επιτρέπω σε κανένα να καθορίσει ή να μου υπαγορεύσει το ποια θα είμαι εγώ.
Αυτό στο πιο απλό του σημαίνει, ότι ανεξάρτητα του αν αξίζει κάποιος μια καλή αντιμετώπιση ή όχι, εμείς δεν μπορούμε να προσαρμόζουμε την δική μας συμπεριφορά στην δική του. Δεν μπορεί να είμαστε καλοί με τους καλούς και κακοί με τους κακούς. αυτό θα ήταν το εύκολο. Το δύσκολο και η πρόκληση είναι, να είσαι καλός με αυτούς που δεν αξίζουν την καλωσύνη, όχι επειδή την αξίζουν, αλλά επειδή σου αξίζει εσένα.
Ο Δαλάι Λάμα μας διδάσκει: «Να είσαι καλός, όπου είναι δυνατόν», για να συμπληρώσει, ότι αυτό «πάντα είναι δυνατόν».
Πάλι από τον Δαλάι Λάμα: η καλωσύνη είναι θεμελιώδης αρχή για την συγχώρεση. Συγχωρούμε, μας λέει, και το κάνουμε περισσότερο για μας αυτό, γιατί δεν θέλουμε να δηλητηριαζόμαστε πια από το καταστρεπτικό, τοξικό συναίσθημα που λέγεται θυμός.
Τι θα συνέβαινε αν ξεκινούσαμε την κάθε μέρα, όπως μας διδάσκει ο Δαλάι Λάμα, με κατανόηση για τους άλλους και με την συνειδητοποίηση ότι είμαστε αλληλοεξαρτώμενοι μεταξύ μας όλο το ανθρώπινο είδος; Τι θα συνέβαινε αν ανεξάρτητα του πως μας μεταχειρίστηκε κάποιος, διαλέγαμε να κρατήσουμε την αγάπη μέσα μας αντί για τον θυμό; Τι θα συνέβαινε αν με έναυσμα την αγάπη, ψάχναμε να του βρούμε δικαιολογίες, αντί να του κάνουμε κριτική;
Επειδή κάτι δεν λειτούργησε με τον τρόπο που εμείς θα θέλαμε, δεν σημαίνει ότι πρέπει να το κρατάμε μέσα μας και να γινόμαστε επιθετικοί και εχθρικοί με τους άλλους. Η εχθρότητα δεν είναι λύση και ποτέ δεν ήταν, όπως δείχνει η ιστορία.
Με το να αφήνω να γεννιούνται μέσα μου αρνητικά συναισθήματα, καταστρέφω την δική μου γαλήνη και ηρεμία, λέει ο Δαλάι Λάμα και μόνο με την συγχώρεση ο νους γαληνεύει.
Ακούγεται ίσως υπεραπλουστευμένο αυτό, αλλά πολλές φορές τα πιο απλά πράγματα τυχαίνει να είναι και τα πιο αποτελεσματικά. συγχωρώ δεν σημαίνει ότι συνθηκολογούμε και δίνουμε το πράσινο φως για μια κλιμάκωση ή για τα χειρότερα. Σημαίνει απλά ότι διαλέγω την ηρεμία του νου και της ψυχής.
Όλοι έχουμε κάποιον που μας πλήγωσε ή που μας αδίκησε με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Μπορεί να είναι ένα μικρό ζήτημα μεταξύ αγαπημένων προσώπων το οποίο τελικά εξελίχθηκε σε χιονοστιβάδα. Μπορεί να υπάρχουν συναισθήματα που ποτέ δεν βρήκαν τον δρόμο τους προς τα έξω και προκάλεσαν κάποια στιγμή μια έκρηξη. Μπορεί να είναι τραυματικά γεγονότα και ενέργειες που απέβησαν σε βάρος μας. Ότι και να είναι, η αδιαλλαξία δεν αποτελεί λύση και όταν κάθε φορά που έχουμε αδικηθεί, βρίσκουμε κάποιον να κατηγορήσουμε, στην ουσία δεν κάνουμε κάτι άλλο, από το να καταδικάζουμε τον εαυτό μας στον ρόλο του θύματος.
Όλα τα αρνητικά συναισθήματα έχουν τον δικό τους κώδικα που εκδηλώνονται και μόνο με τη δύναμη της συγχώρεσης μπορούμε να απαλλαγούμε από όλα αυτά. Αν νιώθουμε να ζαρώνουμε, να μαζευόμαστε στο άκουσμα του ονόματος ενός συγκεκριμένου προσώπου, τότε έχουμε ακόμη μέσα μας τον σπόρο της πικρίας. Αν μας πυροδοτεί και μας πονάει και μόνο η σκέψη ενός συγκεκριμένου γεγονότος, αυτό σημαίνει ότι δεν έχουμε φτάσει στο στάδιο της συγχώρεσης. Και αυτοί οι σπόροι του πόνου μόνο να μας βλάψουν μπορούν.
Εντάξει, κανείς δεν είναι τέλειος και ανοσία δεν έχει κανένας μας. Μπορεί να έχουμε πειστεί και να είμαστε πρόθυμοι να χρησιμοποιήσουμε στη ζωή μας όλα όσα μάθαμε, για να βελτιώσουμε τον εαυτό μας, να ανοίξουμε την καρδιά μας και να φτάσουμε στη σοφία, αλλά όπως σε όλα συμβαίνει, είναι άλλο το τι θέλουμε και άλλο το τι καταφέρνουμε από αυτά που θέλουμε.
Όταν κάποια στιγμή νιώθεις να σε κυριεύει η αδιαλλαξία για κάποιον, όταν νιώθεις ότι σε έχουν πληγώσει, αυτό σημαίνει ότι δεν έχεις ακόμα επεξεργαστεί και ότι δεν έχεις επιλύσει πλήρως το τραυματικό γεγονός και ότι ακόμα δεν ελευθερώθηκες από τα αρνητικά συναισθήματα. Είναι κομβικό το σημείο της συνειδητοποίησης, γιατί αυτό είναι το πρώτο βήμα που θα μας επιτρέψει να βαδίσουμε στη συνέχεια στα αχνάρια της συγχώρεσης και να βγάλουμε όλο αυτό το βάρος από την καρδιά μας. Προκειμένου να συγχωρήσουμε, χρειαζόμαστε πρώτα να συνειδητοποιήσουμε ότι κρατάμε μέσα μας ζωντανό τον σπόρο της πικρίας.
Δεν μπορείς να εξαναγκάσεις κανένα, ούτε τον εαυτό σου να συγχωρήσει, αλλά η αρχή του ταξιδιού αυτού βρίσκεται στην συνειδητοποίηση και την παραδοχή ότι κρατάμε την αρνητικότητα στην καρδιά μας. Η συγχώρεση είναι μια εκ προθέσεως εθελοντική διαδικασία που θα μας απελευθερώσει την αρνητικότητα και θα βοηθήσει να ανακτήσουμε την συμπόνια, την κατανόηση και την γενναιοδωρία.
Αν θα θέλαμε να επαναπροσδιορίσουμε την συγχώρεση, πρέπει να μάθουμε να συγχωρούμε, κάτω από οποιοδήποτε οδυνηρό γεγονός. Λένε ότι η συνέχιση του είδους οφείλεται στην συγχωρητικότητα του ανθρώπου. Η συγχώρεση είναι αγιότητα και η συγχώρεση είναι ο συνδετικός ιστός που κάνει το σύμπαν να συγκρατείται μαζί σαν ένα ενιαίο όλο. Η συγχώρεση είναι η δύναμη των ισχυρών, γιατί είναι θυσία. Είναι η ηρεμία του νου και σε συνδυασμό με την καλωσύνη, αυτές οι δύο ιδιότητες αποτελούν τους ακρογωνιαίους λίθους του αυτοσεβασμού.
Σκεφτόμουν ότι η συγχώρεση δεν είναι ένα πράγμα, αλλά δύο και πολύ στενά συνδεδεμένα μεταξύ τους, σε βαθμό που να είναι δύσκολο να τα δεις χωριστά. Δεν μπορείς να συγχωρήσεις κανένα, αν πρώτα δεν έχεις συγχωρήσει ο ίδιος τον εαυτό σου. Και για να το κάνεις αυτό, είναι απαραίτητο να έχεις παραδεχτεί και αναγνωρίσει ότι όπως όλοι και εσύ δεν είσαι τέλειος.
Αν δεν μπορείς να φερθείς με καλωσύνη στον εαυτό σου, αφήνοντας κατά μέρος την επικριτικότητα, δεν μπορείς να ελπίζεις να δεις με συγχωρητικό μάτι τους άλλους. Επομένως σε κάποιο βαθμό η διαδικασία της συγχώρεσης περνάει από μέσα μας και προϋποθέτει την ολοκληρωτική αποδοχή του γεγονότος ότι είμαστε ατελείς και ότι δεν πειράζει.
Διάβαζα κάπου: Μη φοβάσαι τον θάνατο! Να φοβάσαι την ζωή που δεν έζησες. Δεν χρειάζεται να ζήσεις για πάντα, χρειάζεται μόνο να ζήσεις. Είναι τρομερή εμπειρία η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, αλλά είναι ακόμα πιο τρομερή η συνειδητοποίηση της ζωής που δεν έζησες.
Έχουμε μάθει να μιλάμε με μισόλογα για τον θάνατο και μόνο η σκέψη του μας τρομάζει, πόσο μάλλον να το συζητήσουμε ανοιχτά, Όμως αν τον δεχτούμε σαν μια αναπόφευκτη πραγματικότητα, άρρηκτα συνδεδεμένη με την ζωή, αυτό από μόνο του θα βοηθήσει με τον φόβο και σαν πρόσθετο μπόνους, θα σε κάνει να νιώσεις ευγνώμον που ακόμα είσαι ζωντανός.
Είναι πολλές φορές οι ρυθμοί της ζωής μας τόσο γρήγοροι και απαιτητικοί, που ναι μεν μας βοηθάνε να φτάσουμε συντομότερα στο στόχο μας, αλλά από την άλλη, δεν μας αφήνουν να απολαύσουμε τις μικρές στιγμές της ζωής που κάνουν την ζωή μας μοναδική και ανεπανάληπτη. Και βλέπουμε να χάνουμε κάποιες πολύτιμες στιγμές, πράγματα που δεν θα επαναληφθούν και καταστάσεις μοναδικές. Μπορεί να είμαστε φτιαγμένοι να βάζουμε στόχους και να τους πετυχαίνουμε, , αλλά κάπου πρέπει η ανάγκη μας αυτή να εξισορροπείται με την άλλη ανάγκη μας, να απολαμβάνουμε τις μικρές χαρές που η ζωή έχει να μας δώσει.
Έπειτα είναι πρόοδος να μπορούμε να αναγνωρίσουμε και να αποδεχτούμε ότι τίποτα στη ζωή δεν είναι σίγουρο. Θυμάστε τι είπαμε πριν. Η αβεβαιότητα είναι η μόνη βεβαιότητα που υπάρχει και το να μάθουμε πώς να ζούμε με ανασφάλεια είναι η μόνη ασφάλεια.
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να αποδεχτούμε την αβεβαιότητα, για να μπορέσουμε να σχεδιάσουμε τα επόμενα βήματα μας και το μέλλον. Αν σχεδιάζουμε με βάση ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα, τότε μάλλον θα απογοητευτούμε. Κι εδώ η αναγνώριση και η αποδοχή της αβεβαιότητας θα βοηθήσει να καλλιεργήσουμε την ικανότητα μας να προσαρμοζόμαστε σε μια μεγάλη ποικιλία καταστάσεων, συνθηκών και αποτελεσμάτων, όλων πολύ πιθανών.
Μια νοσηλεύτρια έκατσε και κατέγραψε πράγματα για τα οποία είχαν μετανιώσει οι ασθενείς και τα οποία της είχαν εκμυστηρευτεί, λίγο πριν το θάνατό τους. Και το συχνότερο όλων ήταν: «Μακάρι να είχα το θάρρος να ζήσω τη ζωή μου όπως ήθελα εγώ, όχι όπως οι άλλοι περίμεναν από εμένα». Τι μας δείχνει αυτό; Μας δείχνει ότι οι άνθρωποι βλέπουν με τελείως διαφορετικό τρόπο τον εαυτό τους και την ζωή τους, όταν πια δεν έχουν άλλα περιθώρια να επανορθώσουν και να αλλάξουν τον δρόμο που ακολούθησαν. Κι εδώ το κοινότοπο μεν, αλλά πολύ αληθινό, «Ζήσε την κάθε μέρα σου, σαν να είναι η τελευταία» έρχεται να αποδείξει την αξία του και να μας βοηθήσει να ανακαλύψουμε τι χρειάζεται να κυνηγήσουμε, έτσι ώστε να μην το μετανιώσουμε μετά.
Και κάτι ακόμα για το οποίο οι άνθρωποι μετανιώνουν λίγο πριν πεθάνουν, είναι το ότι δεν είχαν το κουράγιο να εκφράσουν σε κάποιον το πώς πραγματικά ένιωθαν για εκείνον. Κι έτσι δεν έμαθαν ποτέ το πώς εκείνος ένιωθε γι’ αυτούς. Για να μην είμαστε λοιπόν ανάμεσα σ’ αυτούς, ας το βάλουμε στόχο, να εκφράζουμε ανοιχτά στους ανθρώπους που είναι κοντά μας και έχουν κάποια σημασία για μας, το πώς νιώθουμε γι αυτούς. Πείτε τους και τον λόγο που τους αγαπάτε, κάθε φορά που σκέφτεστε έναν καινούριο.
Μια φορά το σ’ αγαπώ δεν φτάνει. Και θυμηθείτε αυτό που λέγαμε με την ταινία πιο πριν, με τον Adam Sandler και την Drew Barrymore, που έπρεπε να την γοητεύσει και να την κάνει να τον αγαπήσει ξανά, κάθε μέρα από την αρχή. Κάθε μέρα λοιπόν χρειάζεται το σ’ αγαπώ. Σαν να είναι η τελευταία.
Μπορεί αυτό που περιμένουμε να έρθει, να μην έρθει ποτέ και να συνειδητοποιήσουμε κάποια στιγμή, ότι περάσαμε όλη μας την ζωή στο περίμενε, ξεχνώντας να ζήσουμε! Αυτό που μας υποσχέθηκαν, μπορεί να μην εκπληρωθεί ποτέ, όπως και αυτό που μας στέρησαν, μπορεί να μην το πάρουμε πίσω ποτέ! Αυτό που θέλουμε, στο οποίο έχουμε αφιερώσει όλη μας την ενέργεια και συχνά την ζωή μας ολόκληρη, μπορεί να μη συμβεί ποτέ! Η ζωή είναι αυτό που μας συμβαίνει τώρα, με αυτά που ήδη έχουμε τώρα, με τους ανθρώπους που υπάρχουν δίπλα μας τώρα. Χρειάζεται να πούμε κάτι άλλο;
Ο νους και οι σκέψεις είναι καλά κι ούτε λέμε να σταματήσουμε να ονειρευόμαστε, αλλά αυτή είναι μια εικονική πραγματικότητα, είναι μια νοερή απεικόνιση, που έχει μεγάλη αξία μεν, αλλά δεν είναι ζωή και υπό αυτή την έννοια μπορεί να γίνει μπούμερανγκ και τροχοπέδη και ένας σίγουρος τρόπος να χάσουμε την μοναδική ευκαιρία να ζήσουμε, αυτήν που έχουμε τώρα, αν περιοριστούμε στην ονειροπόληση.
Η ελπίδα και τα όνειρα είναι ένα δίκοπο μαχαίρι και ένα νόμισμα με δύο όψεις, που ενώ μπορεί από την μια να μας υποκινήσουν σε δράση, από την άλλη μπορεί να μας παγιδέψουν σε ένα κόσμο virtual reality, αν δεν μετατραπούν σε δράση. Χρειάζεται να ζούμε την κάθε στιγμή με επίγνωση, προσήλωση και πάθος κι όχι να αφήνουμε την ζωή να περνάει μπροστά από τα μάτια μας, σαν να είμαστε θεατές, σαν να τη ζει κάποιος άλλος. Πόσες φορές θα με ακούσετε να το λέω αυτό!
Και για να κλείσουμε και το θέμα που ανοίξαμε με την καλωσύνη, το να συγχωρούμε είναι μια μορφή καλοσύνης, αλλά είναι μια μορφή μόνο και ξαναλέω, δεν-είναι-η-μόνη. Πρέπει να είμαστε σε θέση, να δείχνουμε την κάθε στιγμή έμπρακτα το ενδιαφέρον μας για τους άλλους. Το γιατί δεν το κάνουμε πάντα, είναι κάτι που θα το αφήσουμε στην επιστήμη να το απαντήσει.
Ίσως ένας λόγος που δεν κάνουμε το άνοιγμα προς τους άλλους, να είναι γιατί δεν βιώσαμε οι ίδιοι την αγάπη και το ενδιαφέρον από τους δικούς μας γονείς. Ίσως γιατί φοβόμαστε μήπως χάσουμε τα κεκτημένα μας, αυτά που ήδη έχουμε, αν γίνουμε δοτικοί. Ή πάλι επειδή νομίζουμε ότι ο άλλος δεν αξίζει το ενδιαφέρον μας. Ίσως από φόβο μην «εκτεθούμε», μην δείξουμε «αδυναμία», μην «μπλέξουμε». Ίσως γιατί κανένας γύρω μας δεν έκανε το πρώτο βήμα και φοβόμαστε να το κάνουμε εμείς.
Χιλιάδες ή εκατομμύρια οι λόγοι που μας κάνουν να κλεινόμαστε στον εαυτό μας, να κρατάμε το σ’ αγαπώ στο νου μας μόνο, κλείνοντας όλους τους άλλους απέξω, όσοι και οι λόγοι να μην το κάνουμε αυτό. Σχεδόν όσοι και ο πληθυσμός της γης!
Όμως το να νοιάζεσαι για τον άλλο, είναι σαν να νοιάζεσαι για τον εαυτό σου. Προσφέροντας στους άλλους, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, αυτό γυρίζει αργά ή γρήγορα πίσω σε σένα. Θυμάστε τι λέγαμε για το καλό και το γιαλό και την ιστορία του Φλέμιγκ με τον Ουίνστον Τσώρτσιλ.
Και δεν είναι θέμα ηθικής και θρησκευτικών πεποιθήσεων. Το να δίνεις και το να βοηθάς είναι η φυσική τάση του ανθρώπου και είναι η επιθυμία του να ανήκει σε μια ομάδα, που τον σπρώχνει, αντί να προσπαθεί να επιβιώσει μόνος του, κάτι που έτσι κι αλλιώς είναι αδύνατο. Είναι μέσα στα γονίδια μας, είναι αποθηκευμένο στον προμήκη μυελό μας, είναι εντελώς φυσικό και δεν μπορούμε να το αποφύγουμε, όσο κι αν ο προγραμματισμός ή ο εκφοβισμός αν θέλετε, που δεχτήκαμε σαν παιδιά, μας υπαγορεύει άλλα.
Το να μην μας πιάσουν κορόιδα δηλαδή και μας εκμεταλλευτούν οι άλλοι, ο εφιάλτης κάθε γονιού και του δικού μας και δεν ξέρω αν το ίδιο κάνουμε κι εμείς με τα δικά μας παιδιά, διαιωνίζοντας τον φαύλο κύκλο των ενοχών, για κάθε τι καλό που κάνουμε, χωρίς ανταπόδοση.
Είπα για φαύλο κύκλο ενοχών και θυμήθηκα την Eleanor Roosevelt και το damned if I do, damned if I don’t, που είπε. Που σημαίνει, καταραμένος αν το κάνω, καταραμένος αν δεν το κάνω. Δεν υπάρχει κάτι που να κολλάει καλύτερα εδώ στο θέμα της αγάπης και της καλωσύνης προς τον πλησίον.
Αν δεν κάνουμε το άνοιγμα, θα έχουμε πάει κόντρα στην φυσική μας τάση που λέγαμε πριν και στο γονιδιακό μας ιδίωμα, που μας επιβάλλει για λόγους αυτοσυντήρησης και επιβίωσης, να δείχνουμε έμπρακτα το ενδιαφέρον μας για τους άλλους και χωρίς να περιμένουμε άμεσα κάποια ανταπόδοση.
Όταν το κάνουμε και ανοιγόμαστε, έρχονται πολλές φορές οι προειδοποιήσεις των γονιών μας, να μας κάνουν να νιώσουμε σαν ανόητοι και αφελείς, που αφήνουμε να μας εκμεταλλεύονται οι άλλοι.
Εντάξει, θα συμφωνήσω ότι να μας προστατεύσουν ήθελαν και οι προθέσεις τους ήταν αγνές, όταν μας φόβιζαν, μήπως κάνοντας το άνοιγμα προς τους άλλους ανθρώπους, γίνουμε τα κορόιδα, τα θύματα και αυτό που είπαμε πριν, μην εκτεθούμε, μην δείξουμε αδυναμία, μην μπλέξουμε. Απλά το παράκαναν λίγο στην δοσολογία του φόβου που έσταξαν μέσα μας.
Εγώ σε όλα αυτά έχω να απαντήσω δυο πράγματα. Κάνε μία καλή πράξη και δείξε λίγη καλωσύνη και λίγο ενδιαφέρον! είναι το ένα. Ο αφαλός σου δεν έχει τόσο ενδιαφέρον. Ζήσε και αγάπα! είναι το δεύτερο.
Μάθε να προσφέρεις καλωσύνη. Δείξε το ενδιαφέρον σου. Δεν χρειάζονται μεγάλα πράγματα, εντυπωσιακά και δύσκολα. Και τα μικρά μετράνε. Και κάτσε μετά και παρατήρησε τις σκέψεις που σου ήρθαν και τα συναισθήματα που γεννήθηκαν μέσα σου. Μπορεί να νιώσεις πολύ όμορφα και τότε θα ψάξεις να βρεις μια ευκαιρία να το κάνεις ξανά.
Μπορεί να μη νιώσεις απολύτως τίποτα, καμία χαρά. Αν το πόσο μπορεί να βοηθήθηκε κάποιος από την πράξη σου και το να βάλεις τον εαυτό σου στη θέση του, δεν σου δίνει καμία χαρά και σε αφήνει αδιάφορο, τότε αυτό είναι μια καλή ευκαιρία να ψαχτείς, να δεις τι σου συμβαίνει και τι είναι αυτό μέσα σου που σε εμποδίζει να νιώσεις χαρά και ικανοποίηση προσφέροντας.
Μπορεί ακόμα χειρότερα να νιώσεις και άσχημα. Ξεκάθαρα η στιγμή να μπεις μέσα σου και να ψάξεις μέσα στο παρελθόν σου το παιδικό τραύμα, αυτό που σε κάνει να νιώθεις άσχημα. Μήπως σου θυμίζει ότι κανείς δεν έκανε κάτι αντίστοιχο για σένα όταν το χρειαζόσουν;
Δεν χρειάζεται είπαμε κάτι μεγάλο και θεαματικό. Μια καλή κουβέντα στην ταμία στο σούπερ-μάρκετ, μπορεί να της δώσει το πολύτιμο συναίσθημα ότι αξίζει. Μια καλημέρα κι ένα χαμόγελο, στον άνθρωπο που βλέπουμε κάθε πρωί στον δρόμο μας για την δουλειά, μπορεί να του φτιάξει τη μέρα. Στον αναξιοπαθούντα, που εκλιπαρεί για ένα ευρώ, να πάρει κάτι να φάει, δεν είναι η ώρα να κάθεσαι να ψάχνεις, τι θα το κάνει, αν είναι πρεζάκιας ή αν έχει ένα στρώμα στο σπίτι με εκατομμύρια ευρώ κρυμμένα μέσα. Στον συνάδελφο στη δουλειά που αντιμετωπίζει προβλήματα και είναι υπό πίεση, ακόμα κι αν είναι αυτός που τα δημιούργησε. Δεν είναι όλες οι ώρες κατάλληλες για απόδοση ευθυνών και κριτική. Όταν ο σύντροφος σου στη ζωή αντιδρά περίεργα και νευρικά επειδή έχει νεύρα με κάτι άλλο, κάνε μια φορά τα στραβά μάτια και μη δίνεις συνέχεια και τροφή στην αντιπαλότητα. Πρέπει να ξέρουμε πότε να κρατάμε το στόμα μας κλειστό. Δεν γίνεται αλλιώς.
Και επί τέλους ζήσε! Και αγάπα! Και πες το! Δεν είναι αμάρτημα το σ’ αγαπώ! Δεν αγαπάνε μόνο τα κορόιδα και οι αφελείς! Πάρε την ευθύνη των πράξεων σου, θα συμπλήρωνα, για όλα όσα κάνεις και όλα όσα νιώθεις, αλλά και όλα όσα έχεις λόγους να μην κάνεις και να μην νιώθεις.
Η ζωή μπορεί να γίνει παιχνίδι, να το θυμόμαστε αυτό. Μήπως αντιμετωπίζουμε όλα τα πράγματα σαν να είναι σοβαρά, όταν δεν είναι; Δεν σταματάμε να παίζουμε επειδή γερνάμε, αλλά γερνάμε επειδή σταματάμε να παίζουμε. Η σοβαροφάνεια δεν μας κάνει καλύτερους. σοβαροφανείς μας κάνει, μην γελιόμαστε και το να λέμε ότι μεγαλώσαμε και δεν είναι καιρός για παιχνίδια, είναι λόγος να κάτσουμε να σκεφτούμε, πότε θα είναι ο καιρός. Όταν γεράσεις; Θα μπορείς;
Βλέπουμε γύρω μας ανθρώπους ανοιχτούς, μέσα στην καλή χαρά, ανθρώπους ευχαριστημένους που το δείχνουν κιόλας και ανθρώπους μαζεμένους, διστακτικούς, φοβισμένους, αρνητικούς, επιφυλακτικούς. Ποιος από τους δύο τύπους ανθρώπων νομίζετε ότι θα είναι εκείνος που θα μετανιώσει την τελευταία στιγμή, για όλα αυτά που δεν έκανε, που δεν έζησε, που δεν δοκίμασε και δεν είπε;
Μπες στο παιχνίδι και παίξε, αντί να κάθεσαι να το σκέφτεσαι. Παίξε με τη δουλειά σου, με τους φίλους σου, με τον σύντροφο σου, με τα παιδιά σου, με γνωστούς και αγνώστους, με τον εαυτό σου, με τις σκέψεις σου, τις επιθυμίες σου και τα συναισθήματά σου. Άφησε για λίγο κατά μέρος την προσπάθεια να ελέγξεις τον κόσμο, την ζωή και το παιχνίδι, έτσι κι αλλιώς δεν μπορείς, μην αυταπατάσαι.
Ζήσε, αγάπα και παίξε χωρίς προσδοκίες για το αποτέλεσμα, γιατί οι προσδοκίες είναι ο σίγουρος δρόμος για να πληγωθείς. Κράτα δίπλα σου ανθρώπους σαν εσένα, που βλέπουν και αυτοί τη ζωή σαν παιχνίδι και απομάκρυνε τους αρνητικούς και τους τοξικούς.
Και αν έπαιξες και έχασες στο παρελθόν, αυτό δεν λέει κάτι. Και τα παιδιά χάνουν, αλλά ξαναπαίζουν και δεν κάθονται να σκέφτονται τις ήττες τους και ξαναπαίζουν, κάθε μέρα, γιατί περνάνε καλά και όταν χάνουν. Κάποιος λόγος θα υπάρχει, ε;
Η εκπομπή έφτασε στο τέλος της, Σπίρτα μου. Και για να τελειώσουμε όπως αρχίσαμε, ναι, υπάρχει πολύ αίμα, δάκρυα κι ιδρώτας πίσω από κάθε εκπομπή και προσπάθεια και έρευνα και διάβασμα και σκέψη. Αλλά ένα παιχνίδι είναι όλα, απλά, όπως συμβαίνει με όλα τα παιχνίδια, μερικά παιχνίδια μας αρέσουν λίγο περισσότερο από άλλα και θέλουμε να τα ξαναπαίξουμε. For those λοιπόν who think they can shuffle, εγώ θα πω, prove it! I’m ready when you are!
Εγώ θα σας αφήσω με τις σκέψεις σας στο σημείο αυτό, ανανεώνοντας μόνο το ραντεβού μας για την άλλη Παρασκευή, στις 7 το βράδυ, θυμίζοντας στους ξεχασιάρηδες, ότι εκπομπή μεταδίδεται σε επανάληψη κάθε Σάββατο πρωί στις 10, αχάραγα, με τον πρώτο καφέ. Εσείς φέρνετε μόνο το κέικ.
Το Spirto Web Radio είναι κοντά σας 24 ώρες, με ζωντανές εκπομπές καθημερινά, τις οποίες αν τις χάσατε, μπορείτε να τις ακούσετε σε επανάληψη τα πρωινά 10 με 2. συμβουλευτείτε το πρόγραμμα που θα βρείτε κάτω από το Σπιρτο-λόγιο.
Καλή μας συνέχεια, Σπίρτα!
Με ένα τραγούδι για το δρόμο!