Read My Lips! Not my shirt! MY LIPS!!! 02.06.2017 KAFROI Ltd


KAFROI unlimited

Μπορεί κάποιοι να νόμισαν, ότι το πράγμα τελειώνει με τις εκπομπές του Κεραμιδόγατου, όμως δεν είναι ακριβώς έτσι. Έχει ακόμα ράμματα για την γούνα σας το τετράποδο! Τώρα οι εκπομπές διατίθενται και σε κείμενο, για όσους είναι περισσότερο οπτικοί, παρά ακουστικοί τύποι. Επίσης για όσους δεν ακούνε καλά. Επίσης για όσους δεν τρελαίνονται για τις μουσικές επιλογές του Κεραμιδόγατου, αλλά θέλουν την ... σοφία του, αν δεχτούμε πως διαθέτει τέτοιο πράγμα. Επίσης για όσους άκουσαν τις εκπομπές, αλλά θέλουν να κάνουν επανάληψη της ... διδακτέας ύλης, για το semester. Επίσης γιατί έτσι, επειδή μπορούμε και θέλουμε.  Enjoy!

Καλά μου Σπίρτα, καλησπέρα!
Πω; είστε;   Κρυώνουμε θα πείτε και θα με βρείτε σύμφωνη.   Δεν ξέρω!  Πολλές προσευχές ίσως;   Όποιος προσευχήθηκε για βροχή πάντως, ας σταματήσει, τον παρακαλούμε.  Φτάνει!  Βάλαμε και στις τσέπες!  Δεν ξέρω ποιους προσπαθεί να πλύνει ο θεός με την βροχή, αλλά να του πει κάποιος ότι φτάνει.  Πλύθηκαν.

Με ψοφόκρυο η εβδομάδα, δεν προσφέρθηκε για βαθυστόχαστα.  Με brain-freeze το Κεραμιδόγατο,  δεν ήταν σίγουρο μέχρι τελευταία στιγμή για το θέμα της σημερινής εκπομπής.  Κι έπειτα ήταν και το άλλο.  Πολύ με την ψυχολογία του βάθους ασχοληθήκαμε τελευταία και σκέφτηκα να αφήσουμε τα βαριά και να ανέβουμε λίγο στον αφρό.

Διανύουμε λοιπόν εβδομάδα ότι νάναι, αλλά υπάρχει ένα θεματάκι που με τρώει και αν δεν το συζητήσουμε, θα με … φάει.  Δεν ξέρω αν σας προϊδέασα με το banner, τον τίτλο και τα εισαγωγικά σχόλια της εκπομπής, αλλά ναι, ένα από τα θέματα που με τρώνε, είναι το θέμα της ευγένειας.

Μισό εδώ όμως, να πω πρώτα, ποιας ευγένειας, γιατί πολλοί έχουν μπερδευτεί.  Μπερδεύουν την
ευγένεια με το πρωτόκολλο και την ετικέτα, με το μαχαιροπίρουνο και την πετσέτα στα γόνατα.  Όμως δεν είναι αυτά μόνο.  Καλά είναι κάποια από αυτά, γιατί ναι, δεν μας χρωστάει τίποτα ο άλλος, να μιλάμε και να γελάμε, με τη στοματάρα μας ανοιχτή, με όλο της το περιεχόμενο σε δημόσια … διαπόμπευση, μόνο και μόνο επειδή εμάς μας βολεύει.   Αλλά δεν είναι αυτά η ιστορία.

Καιρό πριν, είχα την τύχη να διαβάσω ένα βιβλιαράκι που έπεσε στα χέρια μου και βιβλιοφάγος καθώς ήταν το γατί σας, τω καιρώ εκείνω, θα διάβαζε οτιδήποτε, ακόμα και αποκόμματα εφημερίδας, αν δεν υπήρχε κάτι άλλο.  Το ξεκίνησα χωρίς κέφι, κρίνοντας από τον τίτλο.  Ήταν το Σαβουάρ βιβρ της ηθοποιού Ελένης Χαλκούση κι εκεί ανακάλυψα ένα καινούριο κόσμο.

Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου αυτού, καθώς η συγγραφέας εξηγούσε τα πως και τα γιατί, ανακάλυψα ότι τελικά η ευγένεια δεν είναι ένα κενό γράμμα και μια τυπικότητα, αλλά τρόπος ζωής και μάλιστα τρόπος ζωής, που σέβεται τους άλλους γύρω μας, που δεν μας χρωστάνε τίποτα, να δέχονται τις χοντροκοπιές μας και τους κακούς μας τρόπους.

Εξηγούσε λοιπόν το κάθε τι, γιατί το κάνουμε έτσι κι όχι αλλιώς και ποιος ο βαθύτερος λόγος πίσω από κάθε τι το φαινομενικά εθιμοτυπικό.  Και κατάλαβα  τότε, ότι και οι καλοί τρόποι είναι ένα από τα πράγματα, που μεταχειριζόμαστε, για να κάνουμε την συμβίωση μας με τους άλλους ανθρώπους πιο … υποφερτή, πιο ανεκτή.  Να μην βγάζουμε φλύκταινες δηλαδή με τις εκάστοτε καφρίλες των συνανθρώπων μας.

Πάμε να δούμε, θα σας πείσω να μην πίνετε με το στόμα γεμάτο όταν τρώτε ή να το ξεχάσω καλύτερα;

Και να δούμε πριν απ’ όλα, τι είναι η ευγένεια.  Οι περισσότεροι την συγχέουν με την υποκρισία και δεν είναι εντελώς παράλογη η θέση αυτή.  Έχω δει, θάχετε δει κι εσείς, ανθρώπους που δείχνουν ευγενέστατοι, πλην όμως υποκρίνονται.  Δεν το νοιώθουν, δεν είναι βιωματική πράξη, δεν το κάνουν επειδή πιστεύουν ότι η ευγένεια είναι αρετή, απλά προσαρμόζονται, είτε για πρακτικούς λόγους, για να μην τους πετάξουμε οι υπόλοιποι στο χαντάκι ή … επειδή έτσι πιστεύουν, ότι αρέσουν περισσότερο.  Είναι οι διπρόσωποι που δεν συμπαθεί κανένας και που σου γεννούν μέσα σου την επιθυμία να τους χαστουκίσεις, αλλά επειδή είναι διπρόσωποι, δεν ξέρεις με ποιο από τα δύο πρόσωπα να ξεκινήσεις!

Η πραγματική ευγένεια, έχει να κάνει με τον σεβασμό μας για τον Άλλο και αυτό είναι κάτι που πραγματικά λείπει.  Τον έχουμε γραμμένο τον άλλο, μην με αναγκάσετε να σας πω που.  Δεν είναι του τύπου μου, καταλάβατε;   Είσαι ευγενική; θα μου πείτε.   Χμ, ίσως!  Μπορεί!  Θα δούμε.

Έτσι βλέπουμε τον κόσμο στους δρόμους να σκυλοβρίζονται, αν και πρέπει να πω, ότι περισσότερο τους αρέσει να ξεκληρίζονται, αλλά ας μην μπούμε σ’ αυτό τώρα.   Καθημερινά ερχόμαστε σ’ επαφή με εικόνες απείρου κάλους, εκδηλώσεις αγένειας, είτε με την μορφή λεκτικών διαξιφισμών είτε με την μορφή απαράδεκτων και εχθρικών συμπεριφορών, μια επιθετικότητα, χωρίς πραγματικό αντίκρισμα, που δείχνει ένα ταραγμένο εσωτερικό κόσμο και όχι μια εξωτερική ορατή απειλή, όπως θα ήταν το λογικό.

Και βλέπουμε κόσμο γύρω μας, να επιδίδεται σε διαγωνισμό χυδαιότητας, ποιος θα πει τα χειρότερα και θα αναδειχθεί νικητής.  Στεφανώστε με, ένα πράγμα!  Κι έχει εξελιχθεί το όλο θέμα σε ένα νέο είδος κουλτούρας, της κουλτούρας του πεζοδρομίου, που χωρίς να έχω κάτι με τους ανθρώπους του πεζοδρομίου, εεε, πώς να το κάνουμε, δεν είναι για όλους αυτά.  Στο κάτω-κάτω, οι άνθρωποι του πεζοδρομίου είναι αυθεντικοί, original, είναι ο εαυτός τους και αυτό που οι συνθήκες και το περιβάλλον που ζουν, τους επιβάλει να είναι, καθαρά για λόγους επιβίωσης, μέσα σ’ ένα εχθρικό περιβάλλον.
Εμείς οι άλλοι, τι λόγους έχουμε να το παίζουμε θηρία;  Δεν είμαστε και το να παριστάνουμε τα θηρία, είναι απλώς μια πολύ κακή παράσταση.  Πολύ κακή παράσταση όμως.  Για ντομάτες!  Παραγινωμένες.
Κι ακούω και το άλλο το εκνευριστικό, ότι οι Έλληνες δεν ξέρουν, τι πάει να πει ευγένεια.  Σοβαρά;  Να ξεμπλέξουμε τους μηρούς μας, παρακαλώ και πάραυτα.  Υπάρχει πιο φιλόξενος, πιο μπεσαλής, πιο φιλότιμος λαός από τους Έλληνες;  Για να σοβαρευτούμε λίγο!  Επειδή δηλαδή δεν είναι μέσα στη φιλοσοφία μας το να λέμε τον άλλον dear ή cheri, σημαίνει αυτό ότι οι αγγλοσάξονες και οι γαλάτες είναι πιο ευγενείς;   Επειδή δεν τελειώνουν όλες οι προτάσεις της ελληνικής, με s’il vous plait, τι;  Σημαίνει αυτό ότι είμαστε ορεσίβιοι, απολίτιστοι, άξεστοι, αγενείς;
Σε όλους αυτούς εγώ θα πω το άλλο.  Σας έτυχε ποτέ να σταματήσετε για λίγο να σκεφτείτε κάτι και να ξεχάσετε να πάρετε μπροστά πάλι;   Γιατί αυτό νομίζω είναι η περίπτωση σας.  Ever stop to think, and forget to start again?

Σαν να ακούω τώρα κάποιους, το να μιλάς και να φέρεσαι, όπως σου βγαίνει κι όπως σου πάει είναι κοινωνική κατάκτηση!   Όπως σου βγήκε να σου ξαναμπεί είναι η πρόταση μου.  Κατάργηση λέει της ετικέτας σημαίνει κατάργηση των κοινωνικών τάξεων και των διαχωριστικών γραμμών.  Πλέον πλούσιοι και φτωχοί μπαίνουμε στα ίδια κλαμπ, τρώμε στα ίδια εστιατόρια, βουτάμε στις ίδιες παραλίες.  Μια χαρά αλλά ….

Κουλάρισε δικέ μου, λέει ο άλλος!  Μα κατ’ αρχήν από πού κι ως που δικός σου;  Γνωριζόμαστε και χτες;   Πήγαμε μαζί σχολείο, υπηρετήσαμε μαζί τίποτα και δεν το θυμάμαι;  Αυτή η μανία εξίσωσης, ισοπέδωσης και γενίκευσης, μας έφερε εδώ που μας έφερε με τις διαχωριστικές γραμμές που κατακτήσαμε και καλά.  Όχι, δεν είμαι δικός σου κι ούτε θέλω να γίνω δικός σου η αλλουνού.  Με βρίσκεις εχθρικό;  Κρίμα!  Αλλά τυχαίνει να έχω τον δικό μου προσωπικό χώρο και το δικό μου ατομικό μπάφερ, και θέλω να παραμείνει δικό μου και μέσα σ’ αυτό το χώρο μπορώ να κουλάρω ή και να μην, κατά το δοκούν και ανεξάρτητα του τι θέλεις εσύ ή οποιοσδήποτε άλλος, στο βαθμό που δεν σας ενοχλώ και δεν σας πέφτει λόγος.  Αν σε χρειαστώ, θα σε φωνάξω πάντως.

Τελικά βρισκόμαστε μπροστά σε ένα φαινόμενο, όπου η αμετροέπεια, η χυδαία, vulgar γλώσσα, η θρασύτητα, η υπέρβαση των εσκαμμένων, η παραβίαση του ζωτικού χώρου των άλλων και η καταπάτηση των προσωπικών του ορίων, έχει αναχθεί σε κουλτούρα.  Του πρωκτού, αλλά έχει τα χαρακτηριστικά της κουλτούρας.

Και αυτό είναι γενικευμένο.  Παρκάρει ο άλλος διπλή σειρά και σε κλείνει.  Και τι να κάνω ρε φίλε;  Άντε πάλι, πάμε τα ίδια.  Δεν-είμαστε-φίλοι!  Δεν-γνωριζόμαστε-καν!  Και όπως κι εγώ γύριζα μια ώρα γύρω-γύρω να παρκάρω, το ίδιο περιμένω να κάνεις κι εσύ!  Και όχι, το δικό σου ραντεβού, δεν είναι πιο σημαντικό από το δικό μου.

Πας να περάσεις από μια πόρτα και διασταυρώνεσαι με τον … «φίλο», που λέγαμε πριν.   Ποιος θα κάνει στην άκρη;    Ο λιγώτερο μάγκας, ο υποχωρητικός, ο λιγώτερο επιθετικός, αυτός που σέβεται τον απέναντι του.  Ο άλλος, θα τον πάρει παραμάζωμα.

Θυμάμαι ένα περιστατικό, μια φορά, έγκυος με την κοιλιά στο στόμα και φορτωμένη ψώνια από το Σ/Μ που διασταυρώθηκα σε ένα στενό πεζοδρόμιο με ένα 17χρονο.  Γιατί αναφέρω την ηλικία;  Γιατί θα περίμενα περισσότερα από την καινούρια γενιά ίσως.  Πιο μορφωμένη, πιο σωστά διαπαιδαγωγημένη από μας, πιο ενημερωμένη χάρη στο ίντερνετ, πιο μπροστά, γενικά πιο!  Ποιος θα λέγατε ότι έπρεπε να μεριάσει στην περίπτωση εκείνη;   Λοιπόν, μέριασα εγώ και περίμενα φορτωμένη σαν την ημιόνα με τις σακούλες, να περάσει το βιαστικό αγόρι, για να συνεχίσω το Γολγοθά μου.

Είναι κάτι τέτοιες περιπτώσεις, που σε κάνουν να σκέφτεσαι, θεέ μου δώσε μου υπομονή και δώστην μου ΤΩΡΑ.   Πριν γίνει κανένα κακό.

Είναι δύσκολο, δεν λέω, να ξεχωρίσεις τα όρια ανάμεσα στην υποκρισία, το ψεύτικο χαμόγελο και την δηθενιά και στην ουσιαστική ευγένεια, που ξεκινάει το ένα και που σταματάει το   άλλο.   Μια ευγενική οικοδέσποινα, λένε, θα κάνει τους καλεσμένους της να αισθάνονται όμορφα και ευπρόσδεκτοι, σαν στο σπίτι τους, όσο κι αν μέσα της θα ευχόταν να είναι όντως έτσι.  Στο σπίτι τους δηλαδή.

Εντάξει, σε κάποιο βαθμό υπάρχει ένα μικρό ποσοστό υποκρισίας στην ευγένεια.  Ναι, δεν σου αρέσουν όλοι οι άνθρωποι, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα τους πετάξεις την γνώμη σου κατάμουτρα.  Κατ’ αρχήν δεν στην ζήτησαν την γνώμη σου.  Κατά δεύτερον, η γνώμη σου δεν είναι απαραίτητη.  Και κυρίως, δεν είναι χρήσιμη σε κανέναν άλλον, εκτός ίσως από σένα τον ίδιο.

Εγώ αν με ρωτήσετε, δεν τους πάω καθόλου εκείνους τους τύπους, τους και καλά εγώ δεν μασάω και τα λέω χύμα και έξω από τα δόντια.  Το είχα πει μάλιστα, αν θυμάμαι καλά σε μια παλαιότερη εκπομπή.  Καλά κάνεις και τα λες έξω από τα δόντια, μπράβο σου και kudos, στο βαθμό που έχεις ακόμα δόντια.  Όμως πρόσεξε τις λες, γιατί αν μου παραχωθείς στη μύτη με τις εξυπνάδες που λες, μπορεί να χρειαστείς ορθοδοντικό.   Μπορεί να ζητήσαμε από τον θεό να μας οπλίσει με υπομονή, αλλά μερικοί δεν έχουν αυτό το χάρισμα κι εκεί είναι που πρέπει να προσέχει κανείς τι λέει.

Όμως, έστω κι έτσι, έστω κι αν οι καλοί μας τρόποι οφείλονται όχι στην συμπάθεια που τρέφουμε για ένα πρόσωπο, αλλά στο σεβασμό που τρέφουμε γι αυτό το άτομο, με την ευγένεια σώζεις ζωές, αποφεύγεις το χάος και τελικά, καθαρό όφελος, συμβάλεις και στην παγκόσμια ειρήνη.

Μα θα μου πείτε, δεν αξίζουν όλοι τον σεβασμό μας.  Όταν η γυναίκα μου καίει συστηματικά το φαγητό, θα έχω άδικο να της πω «τι καις απόψε για βραδινό;»;  Ναι, θα έχεις άδικο και θα είναι προσβλητικό και θα το καταλάβεις αυτό, όταν διαπιστώσεις, ότι αυτό που μυρίζει καμένο, δεν είναι το φαγητό στην κουζίνα, αλλά τα προσωπικά σου αντικείμενα, που καίγονται έξω.

Προσέξτε με, όταν λέω σεβασμό προς τον άλλον, δεν εννοώ τον σεβασμό που δείχνεις ότι θαυμάζεις τον άλλον, για τα επιτεύγματα του.  Μιλάω για τον εντελώς στοιχειώδη, τον basic σεβασμό, που δικαιούται ο καθένας μας, μόνο και μόνο εκ του γεγονότος ότι είναι άνθρωπος.

Γενικά μιλώντας πάντως είναι από δύσκολο έως επικίνδυνο, το να επιχειρήσεις να τραβήξεις μια διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην ετικέτα και το πρωτόκολλο και στην ουσία, ανάμεσα στην υποκριτική και την ειλικρινή συμπεριφορά.   Μα, λένε κάποιοι, είναι ευγένεια να μιλάς με το σας και με το σεις και να σκουπίζεις διακριτικά την άκρη του χείλους στα επίσημα γεύματα, όταν στην καθημερινότητα σου γουρουνιάζεις;

Πιστεύω ναι.  Έστω και αν για πολύ συγκεκριμένους λόγους προσπαθεί κάποιος να φερθεί ανθρώπινα, είναι μια μικρή πρόοδος.  Ιδανικά θα ήθελα να είναι κάποιος το ίδιο παντού, αλλά ναι, δεν το βρίσκω κακό έστω και παρουσία άλλων, να προσπαθεί.  Αν μη τι άλλο, τουλάχιστον δείχνει, ότι έχει καταλάβει πως οι καλοί τρόποι τον κάνουν καλύτερο άνθρωπο και γι αυτό το κάνει.  Αλλιώς δεν θα το έκανε.

Διάβαζα κάπου το πολύ ωραίο, ότι ο μοντερνισμός και η ανωνυμία σκότωσαν την ευγένεια, όπως επίσης και το  δόγμα «ο καθένας για τον εαυτό του».   Για να το σκεφτούμε λίγο!   Βομβαρδιζόμαστε από καινούρια συνθήματα του τύπου να είσαι ο εαυτός σου, να είσαι αυθεντικός, να είσαι ευθύς και άλλα πολλά, τα οποία σκοπό έχουν να βελτιώσουν τα επίπεδα συνειδητότητας του εαυτού και τα αισθήματα αυτοεκτίμησης του καθενός μας.

Είναι πολύ ωραία όλα αυτά και θα με ακούσετε κι εμένα να τα ευαγγελίζομαι με πίστη και φανατισμό.  Στην εφαρμογή τους όμως, παρουσιάζουν κάποιες δυσκολίες.   Να είσαι ο εαυτός σου, καμιά αντίρρηση, αλλά είναι άλλο θέμα η προσωπικότητα του καθενός και άλλο πράγμα η συμπεριφορά.  Πρέπει να μπορούμε να τα διαχωρίσουμε αυτά τα δύο, γιατί είναι διαφορετικά.

Μπορεί να αισθάνεσαι πολύ μπροστά από την εποχή σου και pretty cool που τα κατάφερες να είσαι ο εαυτός σου, αλλά αν αυτό σημαίνει ότι με την συμπεριφορά σου παραβιάζεις τα φυσικά όρια των άλλων δίπλα σου, ίσως να πρέπει να αναθεωρήσεις, πριν σε βρει κανένα μεγάλο κακό, γιατί είπαμε ότι στον κόσμο υπάρχουν και οι νευρικοί, που δεν δείχνουν την ευαγγελική υπομονή και καρτερία με όλων των ειδών τις συμπεριφορές.

Κι έπειτα η ανωνυμία, ναι, μεγάλη ζημιά με τα social media, όπου ο καθένας με ένα έξυπνο, χαριτωμένο ψευδώνυμο μπορεί να δηλώνει ότι θέλει και να την γλυτώνει.  Ανάλογη ανωνυμία προσφέρει και η μαζικοποίηση.   Έχει παρατηρηθεί ότι  άλλη συμπεριφορά έχουμε όταν δρούμε σαν μέρος μιας ομάδας, ενός όχλου, ενός συνόλου και άλλη όταν δρούμε ατομικά.  Γιατί στην πρώτη περίπτωση υπάρχει η ανωνυμία που μας προσφέρει την απαραίτητη κάλυψη.  Την ευθύνη την αναλαμβάνει η ομάδα κι όχι το άτομο.

Και τέλος το δόγμα «ο καθένας για τον εαυτό του».    Δεν ξέρω από πού ξεφύτρωσε αυτό και ποιος το εισήγαγε, αλλά έχω σοβαρές ενστάσεις.  Αν επρόκειτο να ισχύσει και να καθιερωθεί αυτό, τότε δεν θα υπήρχε λόγος να συνασπιζόμαστε και να οργανωνόμαστε σε κοινωνικά σύνολα.   Δηλαδή κάπου μου φαίνεται, σαν να εκμεταλλεύεται κάποιος όλα τα οφέλη από μια καλά οργανωμένη κοινωνία, όσο του είναι χρήσιμα, αλλά τελικά να ασελγεί πάνω στο κοινωνικό σύνολο, για να κάνει αυτό που τον βολεύει ατομικά.

Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία, ότι ο φιλοτομαρισμός και το ο καθένας για τον εαυτό του, προωθεί το αντιχριστιανικό γράψιμο του πλησίον και πραγματικά δεν έχω χειρότερο από αυτό.  Πιστεύω ότι η ευγένεια σχετίζεται στενά με την ηθική, ίσως όχι σε όλα της τα σημεία, αλλά στενά παρ’ όλα αυτά.  Απλά η ηθική είναι πιο ευρεία έννοια, με πολλά άλλα στοιχεία μέσα της.  Αλλά ένα σημαντικό μέρος της εκδηλώνεται, πραγματώνεται με την ευγένεια.

Δεν θα φτάσω στο σημείο να πω, ότι το ου φονεύσεις είναι ευγένεια, παρ’ όλο που υπάρχουν μερικές περιπτώσεις που είναι.  Είναι πολλοί ανάμεσα μας, που το γεγονός ότι ζουν ακόμα το οφείλουν καθαρά στην ευγένεια του περίγυρου τους, ο οποίος περίγυρος κανονικά θα ήθελε όχι μόνο να τους φονεύσει, με αργό, βασανιστικό θάνατο, αλλά να τους κάνει και ένα σωρό άλλα, που δεν θα ήθελα να κατονομάσω, μην σας δίνω ιδέες. 

Όπως θα καταλάβατε, μιλάμε εδώ για την ευγένεια εκείνη, που πέρα από τα στενά όρια του savoir-vivre,  είναι και μια μορφή σεβασμού, που επιλύει διενέξεις, που ειρηνεύει και που τελικά αμβλύνει τις κάθε είδους αντιθέσεις.  Ο Arthur Schopenhauer έλεγε ότι η ευγένεια είναι για την ανθρώπινη φύση, ότι είναι η θερμότητα για το κερί.  Όπως η θερμότητα μαλακώνει και λιώνει το κερί, έτσι και η ευγένεια έχει την δυνατότητα να μαλακώσει, να αμβλύνει όπως είπα πριν, να φρενάρει την όξυνση στις ανθρώπινες σχέσεις  και τελικά να οδηγήσει σε λύσεις, εκεί που πριν υπήρχε μόνο η αντιπαράθεση.

Το να χαρίσεις ένα χαμόγελο σε κάποιον, να κρατήσεις την πόρτα ανοιχτή να περάσει κάποιος που δυσκολεύεται, το εγκάρδιο καλώς ήλθες, δεν είναι ετικέτα, δεν είναι savoir-vivre.  Είναι ουσία και μας ανοίγει δρόμους.

Ξέρετε και κάτι άλλο;  Όταν σέβεσαι τον διπλανό σου, αναγκαστικά σέβεσαι και τον εαυτό σου.   Μάλλον, δεν το είπα σωστά.  Προηγείται το να σέβεσαι τον εαυτό σου, για να μπορέσεις μετά σεβαστείς και τον άλλον.  Γιατί τελικά, όπως και να το δεις, η ευγένεια προάγει τον αυτοσεβασμό.  Μας κάνει να νιώθουμε σημαντικοί, τόσο εμείς που την δίνουμε, όσο και ο παραλήπτης της.   Νιώθουμε ανώτεροι άνθρωποι και ώριμες , ολοκληρωμένες προσωπικότητες και εμείς και ο άλλος.

Είναι κάποιοι ανάμεσα μας που την ευγένεια την θεωρούν δουλοπρέπεια και συμπεριφορά που αρμόζει σε υποτακτικούς.  Δεν θα διαφωνήσω, αλλά να σας εξηγήσω το γιατί.  Αν υποθέσουμε ότι ένας υποτακτικός έπρεπε να φέρεται με ένα συγκεκριμένο τρόπο στον ηγεμόνα, με ένα τρόπο που να δείχνει έμπρακτα τον σεβασμό, δεν θα με πείσει κανείς, ότι και εγώ δεν αξίζω τον ίδιο σεβασμό και την ίδια ευγένεια με αυτή που απαιτεί και παίρνει ένας ηγεμόνας.

Καταλαβαίνουμε λοιπόν έτσι τον συσχετισμό που υπάρχει ανάμεσα στην ευγενική συμπεριφορά και στον αυτοσεβασμό.   Και βέβαια, από την στιγμή που η ευγένεια έχει γίνει τρόπος και στάση ζωής προς τους άλλους, απόφαση και επιλογή, δεν μπορούμε να μιλάμε ούτε για δουλοπρέπεια ούτε για υποτακτικότητα.  Ο δουλοπρεπής κυριαρχείται από τον φόβο κι έχει ουσιαστικά παραχωρήσει στο φόβο το δικαίωμα να κυβερνά τη ζωή στη θέση του.  Το ίδιο και ο υποτακτικός, κινητοποιείται από εξαναγκασμό.  Αν δεν φερθεί όπως αρμόζει, θα βρεθεί χωρίς κεφάλι πάνω στους ώμους του.

Δεν είναι το ίδιο με τον ώριμο, ολοκληρωμένο άνθρωπο, που αποφασίζει ότι είναι λογικό, για να απαιτεί να σεβαστούν οι άλλοι τον ίδιο και τα συναισθήματα του, να μπορεί να κάνει και αυτός το ίδιο μαζί τους.

Αλλά εγώ θα ήθελα να δούμε και κάτι άλλο.  Να δούμε τι βρίσκεται στον αντίποδα της ευγένειας.  Τι είναι αγένεια;  Το να τρως την τηγανητή πατάτα με τα δάχτυλα ή είναι κάτι ακόμα πιο βαθύ;
Σε λίγο.

Είμαι από αυτούς που εκτιμούν πάρα πολύ την ευγένεια, αλλά με την ουσιαστική της έννοια.   Είχα πει σε παλαιότερη εκπομπή ότι έχω συναντήσει ανθρώπους μορφωμένους μεν, με πτυχία και διδακτορικά, αλλά εντελώς απαίδευτους κοινωνικά, για πολλές σφαλιάρες, όπως έχω συναντήσει και αναλφάβητους με ευγενικά αισθήματα και λεπτούς τρόπους που σε κάνουν να θέλεις να τους αγκαλιάσεις και να τους πεις πόσο όμορφοι άνθρωποι είναι.

Δεν τρελαίνομαι για τις καλημέρες, καλές εβδομάδες, καλούς μήνες  και  τα ευχαριστώ, παρακαλώ κλπ, αλλά το απολαμβάνω όταν προσφέρουν μια θέση στο τραίνο, τη σειρά τους στο ΣΜ, όταν βοηθάνε μια μητέρα στη σκάλα με το καρότσι, ρωτάω πριν ανάψω τσιγάρο.   Γενικά μου αρέσει να μην είναι οι άνθρωποι παχύδερμα και φιλοτομαριστές.  Δεν το θεωρώ πολιτισμό αυτό.  Οπισθοδρόμηση το βλέπω, πίσω, στην εποχή των σπηλαίων, όταν ο άνθρωπος ήταν ακόμα θηρίο.

Συνδέουμε πολλοί, την ευγένεια με την υποκρισία, το συμφέρον και την δουλοπρέπεια και την υποτιμάμε, την απαξιώνουμε και τελικά πολλοί από μας, την απορρίπτουμε και καταλήγουμε το αυτονόητο, η καλή συμπεριφορά δηλαδή, αντί να είναι ο κανόνας που διέπει όλες μας τις ενέργειες, να είναι η εξαίρεση.  Δεν είναι υποκρισία να σέβεσαι τον άλλον, γνωστό και άγνωστο, και να του φέρεσαι ευγενικά. Δεν είναι υποκρισία να πεις ένα καλησπέρα και να χαμογελάσεις τόσο δα στην ταμία στο σούπερ μάρκετ, να πεις και κάνα ευχαριστώ στον έρμο Πακιστανό που σου καθάρισε το τζάμι, αντί να του πετάξεις ένα κέρμα από το παράθυρο.

Απεχθάνομαι το αρπακτικό στυλάκι, το κάνε στην άκρη να περάσω ΕΓΩ.  Κάπου παρατηρώ τα τελευταία χρόνια ότι το στυλ αυτό έχει αναχθεί σε φιλοσοφία και τρόπο ζωής και αυτό δεν με κάνει πολύ χαρούμενη.

Δεν λέω ότι οι καλοί τρόποι και η ευγένεια κρύβουν πίσω τους πάντα έναν καλό άνθρωπο, αλλά από την άλλη δεν θα με πείσει και κανείς, ότι οι κακοί, απότομοι τρόποι είναι δείγμα αυθεντικότητας, όπως πιστεύουν πολλοί.  Δεν θα με πείσει κανείς ότι έχει οτιδήποτε να κάνει με την αυθεντικότητα και την ντομπροσύνη, το να μιλάς απότομα και με αγένεια στους ανθρώπους, οποιοσδήποτε και αν είναι ο λόγος.  Είτε επειδή έχεις προβλήματα και η ζωή σε έχει απογοητεύσει ή επειδή μέσα σου κάπου πιστεύεις ότι εσύ είσαι  ανώτερος, κουλ και προχώ.

Η απάντηση είναι μία:  Δεν είσαι.  Ανώτερος.  Ούτε κουλ ούτε προχώ.  Ούτε είναι τα δικά σου προβλήματα σημαντικότερα από τα προβλήματα των άλλων.  Ναι, είναι για σένα σημαντικά, όπως και για τον καθένα τα δικά του, αλλά κάπου ώπα.  Έχεις όντως προβλήματα και μάλιστα σοβαρά, αλλά όχι αυτά που νομίζεις.  Προβλήματα προσωπικότητας έχεις.  Και δεν είναι αυτό αυθεντικότητα.  Μπορεί να νομίζεις ότι είσαι μοναδικός και είσαι, αλλά κοίταξε να δεις που το ίδιο συμβαίνει με όλους.

Είναι οι περιπτώσεις ανθρώπων που σε κάνουν να σκέφτεσαι, ότι αν τους είχες πυροβολήσει νωρίτερα,  θα είχες εκτίσει την ποινή σου και θα είχες αποφυλακιστεί τώρα.

Είπα νωρίτερα για αυθεντικότητα και γι αυτούς που νομίζουν, ότι το να φέρονται και να μιλάνε και να απευθύνονται στους άλλους γύρω τους σαν κάφροι, με αγένεια και απότομα, τους κάνει αυθεντικούς και ντόμπρους και κουλ και προχώ.   Κι επειδή μου αρέσουν οι παρακάμψεις, θα κάνουμε μία τώρα, να πούμε λίγα πράγματα επί τροχάδην, να ορίσουμε την αυθεντικότητα, έτσι για να μην νομίζουν κάποιοι ότι οι καφρίλες και η αγένεια τους κάνει ιδιαίτερους και ξεχωριστούς και μοναδικούς και αυθεντικούς.

Λοιπόν η αυθεντικότητα είναι μια παρεξηγημένη έννοια, αλλά δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει αυτό και παρεξηγούμε.  Σαν αρετή έχει μεγάλη σημασία και έχει σε πολύ μεγάλο βαθμό να κάνει με την ειλικρίνεια, άρα εξ ορισμού ο αυθεντικός δεν είναι υποκριτής και ψεύτης.  Δεν είναι όμως μόνο αυτό ή μάλλον δεν είναι ακριβώς αυτό.  Είναι αυτό σε συνδυασμό με μερικά άλλα πράγματα.

Συνήθως αυθεντικό λέμε τον άνθρωπο που έχει πάθος και δείχνει συνέπεια σε αυτά που πιστεύει, που είναι συνεπής και αληθινός με τον εαυτό του, που υπερασπίζεται και διεκδικεί τα πιστεύω του και είναι ειλικρινής και ανοιχτός, πάντα και σε συνάρτηση με αυτά που πιστεύει, χωρίς να είναι υποχρεωτικό αυτά που πιστεύει να είναι σύμφωνα με τα πιστεύω των άλλων.  Έχει δικό του μπαϊράκι αυτός.  Αυτό σε γενικές γραμμές.

Άρα όλοι οι αυθεντικοί άνθρωποι δεν υποστηρίζουν τα ίδια πράγματα ούτε έχουν τα ίδια πιστεύω.  Είναι αυθεντικοί, το είπαμε.  Εκείνο όμως το οποίο έχουν κοινό, λένε οι ανθρωπιστικοί ψυχολόγοι, είναι κάποια χαρακτηριστικά στο χαρακτήρα τους, κοινά χαρακτηριστικά, που δείχνουν ότι εκτός των άλλων είναι και ώριμα άτομα.

Ως τέτοια λοιπόν, ως ώριμα άτομα οι αυθεντικοί άνθρωποι χαρακτηρίζονται από ρεαλιστικές αντιλήψεις για την πραγματικότητα, δεν επιδιώκουν απαραίτητα την αποδοχή των άλλων, για να νιώσουν ότι έχουν αξία, δεν είναι επικριτικοί με τους άλλους ανθρώπους, αποδέχονται τους εαυτούς τους και τους άλλους ανθρώπους, εκφράζουν τα συναισθήματά τους ελεύθερα και ξεκάθαρα, δεν έχουν πρόβλημα να μαθαίνουν από τα λάθη τους και … είναι ευγενικοί και καλοπροαίρετοι.

Όλα αυτά ορίζουν τι ΔΕΝ είναι μη αυθεντικοί άνθρωποι.  Λοιπόν μην μπερδευόμαστε.  Όταν είσαι κάφρος και αγενής, είσαι κάφρος και αγενής, τελεία, τίποτε άλλο και σ’ αυτούς τους ανθρώπους, όταν τους μιλάς για καλλιέργεια, αυτοί καταλαβαίνουν  καλλιέργεια με αποικίες μικροβίων, διότι καμία άλλη καλλιέργεια δεν ευδοκιμεί επάνω τους.

Και μιας και περί αυθεντικότητας ο λόγος, εγώ θεωρώ πολύ πιο αυθεντικό τον άνθρωπο που χωρίς να έχει λόγο, επιλέγει να είναι ευγενικός και να φέρεται όμορφα στους γύρω του, όπως ακριβώς θα ήθελε κι εκείνοι να φέρονται σ’ αυτόν.

Αλλά περισσότερα θα πούμε για τις ψυχοπαθητικές προσωπικότητες  σε λίγο.  Έχετε ακούσει τον όρο passive-aggressive?   Ένας αυτοαναιρούμενος όρος, όπου το ένα σκέλος αναιρεί ή ανταγωνίζεται το έτερο, αλλά αυτό ακριβώς είναι στην πράξη.  Πρόκειται για την παθητική, την καταπιεσμένη δηλαδή επιθετικότητα.
Μείνετε συντονισμένοι.  Stay tuned.

passive-aggressive  λοιπόν.  Όλοι έχουμε βρεθεί αντιμέτωποι με τέτοιες συμπεριφορές ανθρώπων και αναγνωρίζονται από το ότι, ενώ οι άνθρωποι αυτοί με τους τρόπους τους μας κάνουν να νιώθουμε δυσάρεστα, εν τούτοις δεν έχουμε χειροπιαστά στοιχεία για να υποστηρίξουμε το ότι μας επιτίθενται.  Όταν νιώθουμε δηλαδή μια δυσφορία από την συμπεριφορά κάποιων ανθρώπων, όταν μας είναι δύσκολη ή δυσάρεστη η συνύπαρξη μαζί τους, είτε αυτοί είναι μέλη της οικογένειάς μας, είτε σύντροφοι, είτε φίλοι ή συνάδελφοι, αλλά ταυτόχρονα δεν μπορούμε να τους κατηγορήσουμε για εχθρική συμπεριφορά, γιατί δεν έχουμε στοιχεία, τότε μάλλον έχουμε να κάνουμε με παθητικά επιθετικά άτομα.

Ενώ λοιπόν είμαστε σε θέση ν’ αναγνωρίζουμε την επιθετικότητα, αυτή που εκδηλώνεται με προσβολές, βρισιές ή και σωματική βία, είμαστε λιγότερο ενήμεροι ως προς την αναγνώριση της συγκεκαλυμμένης μορφής βίας, αυτό δηλαδή που αποκαλούμε passive-aggressive.  Συνήθως με αυτά τα άτομα δεν θα αντιμετωπίσουμε λεκτική επιθετικότητα, δηλαδή δεν θα σε βρίσει πιθανώς, αλλά, θα τον δεις σιωπηλό, να του μιλάς ή να τον ρωτάς κάτι και να μην σου απαντάει, μπορεί να σε αγριοκοιτάζει και να σε κάνει να αναρωτιέσαι τι του έκανες.

Θα είναι χωρίς προφανή λόγο σκυθρωπός, θα κωλυσιεργεί όταν είναι να σε εξυπηρετήσει, μπορεί και να σε αγριοκοιτάζει.  Γενικά η τάση του θα είναι να σε δυσκολέψει, με το να μην ανταποκρίνεται στα αιτήματά σου, με το να σε αγνοεί επιδεικτικά, με το να μην είναι συνεργάσιμος και όταν τελικά «αναγκάζεται» να κάνει αυτό που του ζητάς, το κάνει ή με εχθρικό  τρόπο, περίπου σαν να του έχεις σκοτώσει την μάνα και τον πατέρα και πιο συχνά θα το κάνει με μη αποτελεσματικό τρόπο, έτσι ώστε να είναι μισό, ελλειμματικό, μίζερο, γενικά μη ικανοποιητικό για σένα.

Τι παραδείγματα να σας φέρω, που σίγουρα τα ξέρετε καλά.  π.χ. ζητάς από τον άντρα σου να πάτε μαζί για ψώνια και επειδή για Χ λόγους δεν μπορεί να αρνηθεί, έρχεται μεν, αλλά το κάνει με τέτοιο τρόπο, που στο τέλος λες, να μου έλειπαν και τα ψώνια και η συντροφιά σου, δεν τα θέλω!  Ζητάς να σου ράψουν μια ξηλωμένη τσέπη και το κάνουν με τέτοιο τρόπο που να μην το ξαναζητήσεις ποτέ πια.  Σου ράβουν την τσέπη μαζί και το μπατζάκι, ας πούμε.

Ααα, και το δημόσιο!  Αυτό σίγουρα το έχετε ζήσει.  Είναι εκείνος ο υπάλληλος, που σου απαντάει χωρίς να σηκώσει τα μάτια να δει ποιος του μιλάει, που θα σου απαντήσει με μισές κουβέντες και αν επιμείνεις θα σε κάνει να νιώσεις σαν ηλίθιος το λιγώτερο.  Θα σε διώξει από τις δύο παρά πέντε, θα ψάξει με επιμέλεια να σου βρει παραλείψεις να σε διώξει, ακόμα κι αν δεν υπάρχουν και θα χαμογελάσει μόνο, όταν του τελειώσει το μελάνι και δεν μπορεί να σου τυπώσει την βεβαίωση και σου λέει «περάστε αύριο».

Αυτό είναι passive-agressive λοιπόν.  Το αποκορύφωμα της αγένειας και των κακών τρόπων, που όμως οφείλεται σε πάθηση.  Οφείλεται σε συσσωρευμένη οργή από απογοήτευση και αγανάκτηση, που δεν διοχετεύθηκαν προς τα έξω.  Και είναι ο λόγος, που το 99% των δημοσίων υπαλλήλων στη χώρα σήμερα, δυσφημίζει το υπόλοιπο 1% που δεν έχει κανένα πρόβλημα.
Αστειεύομαι.
Όχι!

Να πω κάτι ακόμα πριν κλείσουμε το θέμα passive-aggressive.  Ένα παθητικά επιθετικό άτομο, κάποιες φορές μπορεί να φαίνεται ευχάριστο, συνεργάσιμο κι ευγενικό, αλλά κάτω από τον μανδύα η παθητική επιθετικότητα παραμένει.  Πάλι θα το καταλάβεις, γιατί ενώ θα δείχνει συνεργάσιμο, παράλληλα θα κάνει ότι είναι δυνατόν να σε μπερδέψει.  Θα κατηγορήσει το άλλο τμήμα στην υπηρεσία, που σου είπε άλλα, ότι δεν ξέρουν την δουλειά τους ή μπορεί ακόμα και να καταφύγει στην αυτολύπηση, στα εγώ ο καημένος τα λέω, αλλά ποιος μ’ ακούει εμένα.  Η ουσία παραμένει μία, ότι δεν θα κάνεις την δουλειά σου.

Η παθητική επιθετικότητα είναι ένας τρόπος στον οποίο καταφεύγουν άνθρωποι, οι οποίοι κατά κανόνα, έχουν ζήσει μεγάλη καταπίεση ή και κακοποίηση στην παιδική τους ηλικία, σε μια ηλικία δηλαδή, που όπως είναι λογικό κι επόμενο, ένιωθαν αδύναμα ή πολύ εξαρτημένα για να αντισταθούν και να προστατεύσουν τον εαυτό τους κι έμαθαν να αμύνονται κρατώντας μέσα τους τα αρνητικά συναισθήματα, αποφεύγοντας την σύγκρουση.  είναι ένας μηχανισμός άμυνας δηλαδή, που αναπτύσσεται όταν νιώθεις αδύναμος, απροστάτευτος και με χαμηλή αυτοεκτίμηση.

Με το να γίνεται παθητικά επιθετικός κάποιος, παίρνει τον έλεγχο και χειραγωγεί τους άλλους, κι έτσι νιώθει ισχυρός και αποκτά εξουσία.   Βλέπει την παθητική επιθετικότητα, ως μια μορφή βίας που μπορεί ν’ ασκήσει στους άλλους εκ του ασφαλούς.  Μπορεί δηλαδή να τους καταδυναστεύει, να τους βασανίζει, να τους κάνει την ζωή δύσκολη, συμπεριφερόμενος περιφρονητικά, με αγένεια, υποτιμητικά, χωρίς όμως να μπει σε ευθεία αντιπαράθεση και χωρίς σύγκρουση.

Θυμήθηκα με αφορμή αυτά που λέμε, μια κοπέλα, σερβιτόρα σε ένα πολύ-πολύ καλό, κεντρικό καφέ, η οποία μας έφερε τον κατάλογο χωρίς, όχι να χαμογελάσει, ούτε καν να είναι ευχάριστη.  Συνοφρυωμένη στο τέρμα, έκανα πως δεν το πρόσεξα και της χαμογέλασα και ευχαρίστησα για τον κατάλογο.  Όταν ήρθε για την παραγγελία ήταν τόσο κατηφής, τόσο εχθρική, τόσο νευρική κι απότομη, που ήθελα να την ρωτήσω, αν της έχουμε κάνει κάτι εμείς προσωπικά, αν ενδεχομένως της είχαμε σκοτώσει τον πατέρα, την μάνα και όλο της το σόι.

Όταν της έκανα μια ερώτηση σχετικά με τον κατάλογο, τον άρπαξε νευρικά, ξεφυσώντας, να δει τι ήθελα.  Δεν άντεξα και την ρώτησα.  Αυτό, αν δηλαδή της έχουμε σκοτώσει την μάνα και τον πατέρα και όλο της το σόι.  Σας έχουμε κάνει κάτι; θυμάμαι που ρώτησα.   Να ζητήσω συγνώμη προκαταβολικά άμα είναι και κάναμε κάτι και δεν το καταλάβαμε.

Δεν μπορείτε να φανταστείτε πως αντέδρασε, πως άλλαξε, πως έγινε άλλος άνθρωπος μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα.  Δεν είχε καταλάβει τι έκανε.  Αυτοί οι μηχανισμοί δουλεύουν υποσυνείδητα και το γεγονός ότι κάποιος αποκάλυψε, φανέρωσε, ξεσκέπασε το παιχνιδάκι της, την τρομοκράτησε κι εκεί έβγαλε τον πραγματικό της εαυτό, το απροστάτευτο, εξαρτημένο, τρομαγμένο  κοριτσάκι των παιδικών της χρόνων.

Δεν ξέρω εσάς, αλλά εμένα με τάραξε το περιστατικό αυτό.  Δεν θα πω άλλα τέτοια λοιπόν, για να μην βαρύνει το κλίμα.  Μουσική.

Η ευγένεια είναι τόσο σπάνια που κάποιοι τη νομίζουν για φλερτ, διάβαζα κάπου.  Είναι τόσο δυσεύρετη, που σου φέρονται ευγενικά και νομίζεις ότι σου την πέφτουν, δεν μπορεί!  Έχουμε συνηθίσει τόσο πολύ στο αντίθετο της ευγένειας και των καλών τρόπων, που οτιδήποτε άλλο πέρα από αυτό το εκλαμβάνουμε σαν απόπειρα, με ύποπτα κίνητρα από πίσω της.  Κάτι θέλει από μένα, λέμε!

Όσοι δεν την βλέπουν σαν φλερτ, την βλέπουν πάλι σαν αδυναμία.  Υπάρχει διάχυτη η εντύπωση, ότι ο ευγενικός και με καλούς τρόπους άνθρωπος είναι αδύναμος και επειδή είναι αδύναμος, χρησιμοποιεί την ευγένεια, για να μην τρώει σφαλιάρες.  Δεν είναι όμως έτσι.  Αλλοίμονο αν ήταν έτσι.  Ναι, εντάξει, για μια μερίδα από μας μπορεί να ισχύει αυτό, αλλά θα ήταν γελοίο να το γενικεύσουμε.

O Eric Hoffer, ένας σύγχρονος Αμερικανός φιλόσοφος, που ασχολήθηκε πάρα πολύ με ζητήματα ηθικής και κοινωνικά, έλεγε  'Rudeness is the weak man's imitation of strength!   Η αγένεια δηλαδή είναι η απομίμηση της δύναμης για τους αδύναμους.

Δεν θα μπορούσε κάτι άλλο να με βρει περισσότερο σύμφωνη, ότι δηλαδή η αγένεια είναι το όπλο των αδυνάτων.  Όταν δεν έχεις τρόπους και μέσα να επιβληθείς τους άλλους και όταν έχεις ανάγκη να το κάνεις αυτό, να επιβληθείς, μεταχειρίζεσαι την αγένεια.  Μετατρέπεσαι σε τρομοκράτη, γίνεσαι επιθετικός και τραμπουκίζεις τους άλλους γύρω σου, ώστε να τρομάξουν και είτε για να αρπάξεις κάτι που δεν σου ανήκει είτε απλά όταν αισθανθείς πως κινδυνεύεις να χάσεις  κάτι που θεωρείς δικό σου.

Πραγματικά, αν το δει κανείς, πότε γινόμαστε αγενείς, θα παρατηρήσει ότι γινόμαστε όταν νιώσουμε απειλή και όταν φοβόμαστε πως δεν είμαστε αρκετά δυνατοί για ν’ αντιμετωπίσουμε την απειλή είτε αυτή είναι πραγματική είτε νομίζουμε ότι είναι.  επιχειρούμε  υποσυνείδητα με την αγένεια να καθηλώσουμε τον άλλον, να τον αφοπλίσουμε και να τον κάνουμε να συνθηκολογήσει. Είναι δηλαδή μια άμυνα και μια έμμεση διατύπωση απειλής.

Αν λοιπόν όπως έλεγε ο Χόφφερ, η αγένεια είναι απομίμηση της δύναμης, τότε μένει να υποθέσουμε ότι στον πυρήνα της δύναμης βρίσκεται η ευγένεια!   Λοιπόν ναι, αυτό είναι.  Σκεφθείτε το λιγάκι.  Είναι λογικό κάποιος ο οποίος καταφέρνει να διατηρεί την ευγένεια και την καλωσύνη, κόντρα στις δυσκολίες της ζωής, είναι ο τελικά και ο δυνατός.

Προσωπικά πιστεύω βαθιά, όπως συμβαίνει με τα περισσότερα πράγματα, που πιστεύω, ότι χρειάζεται δύναμη για να αναλάβεις την ευθύνη του να είσαι ευγενικός  και δεν θα με πείσει κανείς, όπως συμβαίνει με όλα τα πράγματα, που πιστεύω βαθιά, ότι οι καλοί τρόποι και η ευγένεια είναι αδυναμία.   Χρειάζεται δύναμη, για να αναλάβεις το ρίσκο να σε θεωρήσουν λόγω της ευγένειας αδύναμο, μαλθακό, της καρπαζιάς και να σε μεταχειριστούν ως τέτοιο.

Χρειάζεται δύναμη για να αναλάβεις το ρίσκο να προσπαθήσουν να εκμεταλλευτούν την καλωσύνη, την πραότητα και τους καλούς τρόπους, γιατί είναι βέβαιο ότι θα προσπαθήσουν.  Αμέτρητοι οι εξυπνάκηδες γύρω μας, που θα σπεύσουν, όταν οσμιστούν αίμα.  Όμως ο άνθρωπος που ενσυνείδητα επιλέγει τον δρόμο της ευγένειας, όχι από αδυναμία να επιλέξει έναν άλλον ούτε επειδή αποσκοπεί κάπου, σε κάποιο απώτερο όφελος, δεν είναι εύκολη λεία.  Ξέρει τι κάνει και γιατί το κάνει.  Και αλλοίμονο σε όσους  υποτιμήσουν τον ευγενικό άνθρωπο και θεωρήσουν δεδομένη την εύνοια του.

Ακόμη κι όσοι δεν το παραδέχονται ανοιχτά, ακόμη κι όσοι κοροϊδεύουν την ευγένεια, βαθιά μέσα τους ξέρουν,  πως ο ευγενικός άνθρωπος είναι ο πιο δυνατός.  Αρκεί μόνο να σκεφτεί κανείς, τι λόγους έχει που το κάνει αυτό.  Τι κερδίζει ο ευγενικός άνθρωπος, απ’ όλο αυτό, ιδιαίτερα αν όλοι γύρω του συγχέουν την ευγένειά του με αδυναμία.

Προφανώς, τίποτα.  Ή τουλάχιστον τίποτα το υλικό, τίποτα το χειροπιαστό, τίποτα που να μοιάζει με κέρδος.   Επειδή είναι αυθεντικός (θυμάστε τι λέγαμε πριν), δεν το κάνει για να κερδίσει κάτι, αλλά επειδή απλά έτσι του βγαίνει.  Δεν παίρνει κάτι σε αντάλλαγμα και δεν παίρνει γιατί δεν το έχει ανάγκη.  Είναι συνειδητοποιημένος, είναι αυτόφωτος, ξέρει ποιο είναι, είναι δυνατός κι αυτό τα λέει όλα.

Είναι η ήρεμη δύναμη για την οποία ακούμε να γίνεται λόγος καμιά φορά, η οποία δεν τρομάζει, δεν απειλεί, αλλά μάλλον καθησυχάζει, προσφέροντας προστασία και σιγουριά.  Την σιγουριά ότι τίποτα κακό δεν θα μας συμβεί δίπλα σ’ αυτόν τον άνθρωπο.

Είναι φανερό ότι η ευγένεια που δεν έχει να κάνει απλώς και μόνο με τους κανόνες του Savoir vivre, αλλά είναι κάτι πάνω και πέρα απ’ αυτό, αποτελεί και ένα μέσο ανταλλαγής ανθρώπινης ενέργειας.  Μια εγκάρδια καλημέρα, ένα χαμόγελο, ένα ευχαριστώ εκεί που δεν το περιμένεις, σου φτιάχνει την διάθεση και μπορεί να αλλάξει την μουντή καθημερινότητά.  Γιατί μη μου πείτε ότι η αγένεια και οι απότομοι τρόποι δεν έχουν την δύναμη να μας χαλάσουνι τη μέρα;

Υπό αυτή την έννοια, εγώ την βλέπω την ευγένεια σαν αναγκαιότητα και όχι σαν πολυτέλεια ή σαν προνόμιο για τους ολίγους. Και είναι ακριβώς αυτό, εκείνο που μας κάνει να νιώθουμε μοναδικοί, όταν μας μεταχειρίζονται ευγενικά.   Είναι ο ελάχιστος κοινός παρονομαστής των ανθρώπινων σχέσεων και ο ακρογωνιαίος λίθος του κοινωνικού συνόλου.  Κατ’ ουσία είμαστε υποχρεωμένοι στον ευγενικό άνθρωπο, γιατί με τον τρόπο του μας κάνει να νιώθουμε ότι αξίζουμε ή ότι εν πάσει περιπτώσει, αν όχι ότι αξίζουμε, τουλάχιστον μας κάνει να νιώθουμε, ότι δεν είμαστε αόρατοι.

Δεν είναι δύσκολο κι ούτε χρειάζεται να καταπιέζουμε τον εαυτό μας, για να είμαστε ευγενικοί.   Όλο κι όλο που χρειάζεται είναι να αποφασίσει κάποιος να φέρεται στους άλλους, όπως ακριβώς θα ήθελε οι άλλοι να του φερθούν.  Ακόμα κι όταν η καθημερινότητα είναι άγρια και τα προβλήματα αδυσώπητα, ακόμα κι όταν δεν έχουμε καμία απολύτως όρεξη, όταν έχουμε μάθει έτσι, το να μεριάσουμε λίγο τα ζητήματα μας για χάρη του άλλου, που δεν μας χρωστάει τίποτα, είναι κάτι που μας βγαίνει αυτόματα, από μόνο του, χωρίς πολλή σκέψη.

Γιατί κακά τα ψέματα, τα μούτρα, η προβοσκίδα, η κακή αρνητική διάθεση προς τους άλλους ή ακόμα χειρότερα, το να ξεσπάμε πάνω στους άλλους και να τα βάζουμε μαζί τους, με όλη μας την … αυθεντικότητα, δεν βοηθάει τελικά ούτε εμάς.  Όπως συμβαίνει με όλα τα συναισθήματα και η εχθρικότητα είναι κάτι που χτίζεται και κλιμακώνεται σιγά-σιγά, όσο εμείς την ταΐζουμε και γίνεται χειρότερη.

Είπα πριν, αλλά μάλλον θα πέρασε απαρατήρητο, μιλώντας για τον ευγενή άνθρωπο, την φράση « όταν έχουμε μάθει έτσι» .  Δεν ξέρω αν το αξιολογήσατε καθόλου αυτό, αλλά έτσι είναι.  Η ευγένεια και οι καλοί τρόποι, δεν είναι πάντα αυτοφυή φυτά.  Δεν φυτρώνουν μόνα τους και σπάνια θα δούμε ανθρώπους με έμφυτη μέσα τους την ευγένεια.  Υπάρχουν αλλά είναι σπάνιο.

Η ευγένεια, όπως κι ένα σωρό άλλα πράγματα, δεν είναι έμφυτη, αλλά μαθαίνεται, διδάσκεται, μεταλαμπαδεύεται. Από γονιό προς παιδί, από το σχολείο, από τον ίδιο τον κοινωνικό περίγυρο.  Όπως ακριβώς συμβαίνει με τις ηθικές αξίες.  Δεν περιμένουμε από ένα παιδί να μάθει, με τον άγριο τρόπο, τι είναι καλό και ηθικό και όμορφο και τι είναι λάθος και άσχημο.  Καλή η εμπειρία, αλλά μερικές φορές οι … ποινές που προβλέπονται από την αστική δικονομία και τον ποινικό κώδικα είναι πολύ βαριές, για να αφήσουμε ένα παιδί να μάθει μέσα από τα λάθη του.

H ηθική δεν απέχει πολύ από την ευγένεια και η ευγένεια είναι ένας κώδικας επικοινωνίας με τους άλλους , που διέπεται από την ηθική, είτε την δούμε σαν ανθρώπινη αρετή είτε την δούμε σαν ένα επίκτητο προσόν.

Είναι αναγκαίο λοιπόν να εστιάσουμε στην εκπαίδευση μας για το θέμα της ευγένειας και αν ρωτάτε εμένα, θα σας πω ότι είναι μια εκπαίδευση, που κρατάει όλη μας τη ζωή.  Πολύ μπροστά ο χριστιανισμός, για μια ακόμη φορά, μας δίνει τον χρυσό κανόνα των ανθρώπινων σχέσεων.  Μην κάνεις αυτό που δεν θέλεις να σου κάνουν ή αντίστροφα, φέρσου, όπως θα ήθελες να σου φέρονται.  Δεν είναι δύσκολο, αρκεί να νοιάζεσαι, για τον άνθρωπο δίπλα σου.

Με αυτά και με κείνα, καταλήγουμε για μια ακόμη φορά στο αγαπάτε αλλήλους.   Όταν αγαπάμε αλλήλους, οι καλοί τρόποι έρχονται από μόνοι τους, σαν φυσική συνέπεια.  Αλλά βέβαια, όπως θα με έχετε πολλές φορές πια ακούσει να λέω και δεν θα κουραστώ να το επαναλαμβάνω, για να αγαπήσεις έναν άλλον άνθρωπο, πρέπει πρώτα να έχεις αγαπήσει τον εαυτό σου.   Μόνο όταν αξιολογήσεις, εκτιμήσεις και αγαπήσεις τον άνθρωπο μέσα σου, θα είσαι σε θέση να αξιολογήσει, να εκτιμήσεις και να αγαπήσεις, τον άνθρωπο απέναντι σου και δίπλα σου.

Πότε χρειάζεται η αγάπη;  Στην αρχή, στη διαδρομή, στο τέλος, πάντα!   Αποδεδειγμένα, δεν τα έχουμε πάει πάρα πολύ καλά στο θέμα αυτό με την αγάπη του εαυτού και των άλλων σαν κοινωνία. Γι αυτό επινοήσαμε την ηθική και τους κανόνες και την ευγένεια.   Γιατί όσο κάτι δεν είναι αυτονόητο για όλους, πρέπει να σιγουρευτούμε, σαν οργανωμένο κοινωνικό σύνολο, ότι τουλάχιστον θα το τηρήσουμε, σαν ένα αριθμό από κανόνες, σαν καθήκον και σαν στοιχειώδη υποχρέωση προς τους άλλους.

Λυπάμαι όταν βλέπω γονείς, που αντί να προτρέπουν το παιδί τους να γίνει καλύτερος άνθρωπος, το εκπαιδεύουν για αρπακτικό.  Συγχυσμένοι άνθρωποι, μπερδεμένοι ανάμεσα σε συνθήματα περί επιτυχίας, έμαθαν να πιστεύουν πως το παιδί τους τότε μόνο θα πετύχει στη ζωή, αν μάθει να είναι θηρίο.  Μπερδέψαμε κάποιοι από μας την επιθετικότητα, τους άσχημους τρόπους και την αγένεια και τα εκλάβαμε σαν αποφασιστικότητα, σαν ντομπροσύνη και σαν ηγετικές ικανότητες.  Αλλά κάναμε λάθος.  Και δεν είναι η πρώτη φορά.

Σπίρτα, δεν ξέρω αν σας έπεισα και τι καταλάβατε από όλα όσα είπαμε, αλλά ανεξάρτητα το που καταλήξατε, θα συμφωνήσουμε σε ένα βασικό πράγμα τουλάχιστον.  Οι καφρίλες δεν μας κάνουν αυθεντικούς.  Κάφρους μας κάνουν.  Και το να μην βουτάμε την γλώσσα μας μέσα στο μυαλό μας, όταν απευθυνόμαστε στους άλλους, δεν είναι ένδειξη ότι είμαστε ο εαυτός μας.  Είναι ένδειξη ότι δεν βουτάμε την γλώσσα μας μέσα στο μυαλό μας, όταν απευθυνόμαστε στους άλλους.

Και να πω και το άλλο.  Το να φερόμαστε όμορφα στους άλλους, δεν σημαίνει ότι είναι υποχρεωτικά καλοί κι ούτε έχει καμιά σημασία αν είναι.  Φερόμαστε όμορφα γιατί είμαστε εμείς καλοί.  Τον εαυτό μας χαρακτηρίζουν οι πράξεις μας και η συμπεριφορά μας, όχι τους άλλους.

Αν θα ήθελα να συνοψίσω όλη την ουσία της ευγένειας μέσα σε λίγες λέξεις, θα έλεγα «πες ένα καλό λόγο».  Δεν με πειράζει, αν όπως εγώ τρώτε τις τηγανητές πατάτες με το χέρι, αν ξέρετε να ξεχωρίσετε το πιρούνι του ψαριού από του φαγητού και το ποτήρι του κρασιού από του νερού, αν ακουμπάτε την πετσέτα στα γόνατα ή αν την δένετε φιόγκο στον λαιμό.  Ειλικρινά δεν με απασχολεί καθόλου, αν της ανοίγετε την πόρτα του αυτοκινήτου να μπει, αν της τραβάτε την καρέκλα να καθίσει ή αν προηγείστε στη σκάλα μια γυναίκας,

Με νοιάζει όμως το να φέρεσαι σαν άνθρωπος.  Ένας καλός λόγος είναι ύμνος στην αγάπη, στη ζωή και στον άνθρωπο.

Πες έναν καλό λόγο όταν ο σύντροφός σου είναι κουρασμένος.  Αν δυσκολεύεται να πει το “σ’ αγαπώ!” και δεν του βγαίνει εύκολα, πες το εσύ.  Κράτα τον αγκαλιά ακόμα και χωρίς να βλέπεις τον λόγο.  Υπάρχει όμως.
 Πες έναν καλό λόγο όταν ο φίλος σου ψάχνει κάπου να ακουμπήσει, αλλά κι όταν δεν ψάχνει.  Θα ξέρει ότι θα είσαι εκεί, όταν ψάξει.
Πες έναν καλό λόγο όταν ο συνάδελφος σου φουρτουνιασμένος σκοντάψει επάνω σου, γιατί δεν σε είδε, αόρατος όπως είσαι.  Κερδίζεις χρόνο από διενέξεις, θεωρητικά ίσως και μια φιλία.
Πες ένα καλό λόγο και χαμογέλασε στην ταμεία του σούπερ-μάρκετ.  Δεν κοστίζει και θα κάνει την μέρα της καλύτερη.
Πες ένα καλό λόγο κι ένα ευχαριστώ στον σερβιτόρο στο εστιατόριο κι ας πλήρωσες τον λογαριασμό με το τιπ.
Πες έναν καλό λόγο ή έστω μόνο μια καλημέρα στον άγνωστο που βλέπεις καθημερινά έξω από την πόρτα σου κάθε πρωί.  Ρίξε γέφυρες να περάσουν οι άλλοι.  Δεν πάνε χαμένες.
Και στο τέλος της μέρας, πες έναν καλό λόγο στον εαυτό σου, αγκάλιασε  τον, γλύψε τις πληγές του, καθησύχασε τους φόβους του, γιάτρεψε τις αμφιβολίες του, άναψε το φως να μπει στα σκοτάδια του, πέταξε έξω τις ενοχές του, βάλτον να καθίσει όταν νιώθει γονατισμένος, γίνε ευγενικός μαζί του.  Το αξίζει.

Και η ευγένεια είναι δωρεάν.

Σπίρτα, η εκπομπή μας έφτασε στο τέλος της.  Σταματάμε εδώ την περιήγηση μας στους δρόμους της ευγένειας και ανανεώνουμε τους όρκους πίστης αγάπης και αφοσίωσης ανάμεσα μας, μέχρι την επόμενη Παρασκευή, ίδια ώρα, στις 7 το βράδυ, που θεού θέλοντος και καιρού επιτρέποντος θα τα ξαναπούμε.

Εγώ θα σας πω καληνύχτα  στο σημείο αυτό, θυμίζοντας μόνο στους αφηρημένους και ξεχασιάρηδες,  ότι η εκπομπή Don’t Mess with Cats σερβίρεται σε επανάληψη κάθε Σάββατο, στις 10 το πρωί, αχάραγα, με τον πρώτο καφέ.  Εσείς φροντίζετε να φέρετε μόνο το κέικ.  Αν δεν έχετε κέικ, γίνονται δεκτά και κουλουράκια.

Θυμάστε ότι το Spirto Web Radio και οι παραγωγοί του, σας κρατούν συντροφιά  24 ώρες την ημέρα, 7 μέρες την εβδομάδα, με εκπομπές καθημερινά και με την καλύτερη μουσική πάντα, τώρα και με τις αγαπημένες σας εκπομπές, αν τις χάσατε, σε επανάληψη, τις πρωινές ώρες, 10 με 2.

Μπορείτε να συμβουλευτείτε το  Πρόγραμμα για τις προγραμματισμένες εκπομπές, στο site του σταθμού, εκεί που λέει Σπιρτολόγιο.  Μένετε συντονισμένοι και ακούτε στη συνέχεια Μιχάλη Μαυροβουνιώτη και Ρεμπέτικους δρόμους.

Ένα τελευταίο, μουσικό κομμάτι για καληνύχτα.









Comments


DON'T MESS WITH CATS - THEY ARE LIONS IN DISGUISE
Live On Air: κάθε Παρασκευή στις 7 το βράδυ
On Replay: Σάββατο πρωί στις 10, αχάραγα με τον πρώτο καφέ. Bring the cake!
Όλες οι αναρτήσεις και το περιεχόμενο εδώ, γρατζουνίστηκαν responsibly από το * Κεραμιδόγατο
Όσοι δεν πρόλαβαν τις ζωντανές εκπομπές, οι εκπομπές διατίθενται στο Mixcloud, σε πακέτο για το σπίτι ;-)


Forget Me Not - Ακολουθήστε το Κεραμιδόγατο:


ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΝ